२०५९ सालमा एसएलसी पास गरेपछि घरमा जिम्मेवारी थपियो । त्यसैले घरको जिम्मेवारी पूरा गर्न कमाउनका लागि भारत गएँ । गाउँका दाइहरु पनि त्यही भएकाले काम पाउन गाह्रो भएन । तर त्यहाँको कमाइले आफुलाई खान लाउन मात्र पुग्ने भएकाले विदेश जाने सोच आयो । यो सोचले मलाई एउटा मात्रै होइन चार वटा देश घुमायो । म युएई, कतार, मलेसिया र साउदी अरब गएँ । यी चारमध्ये सबै भन्दा अविस्मरणीय यात्रा चाहिँ कतार जाँदाको रह्यो । त्यो पनि दोस्रो पटकको यात्रा । पहिलो यात्राले धेरै कुरा सिकाए पनि अप्ठेरोमा पर्दैन भन्ने जस्तो लाग्थ्यो । तर होइन रहेछ ।

मेरो पनि धेरै पैसा कमाउने घर परिवारमा खुसीको दिन ल्याउने रहर थियो । कुरा २०६६ सालको हो । आफन्त पर्ने गाइघाटको एजेण्टलाई पासपोर्ट दिएको दुई महिनापछि भिसा आयो । उनले काम गर्ने काठमाडौंको लाजिम्पाटमा रहेको शिखर इन्टरनेशनल म्यानपावर रहेछ । कतार जान ७७ हजार ५ सय लाग्ने बताएपछि मैले साहुबाट एक लाख रुपैयाँ सयकडा ३ रुपैयाँका दरले ऋण लिएर एजेण्टलाई बुझाएँ । पैसा बुझाउँदा भरपाई दिएन । कतारमा भर्खर खुल्न लागेको ठूलो एयरपोर्ट छ त्यहाँ ट्रली ब्वाइको रुपमा काम गर्नु पर्ने भनेको थियो । खाएर पनि नेपालको ३५ हजार रुपैयाँ बच्छ भनेको थियो । विदेश जाने प्रक्रिया मिलेपछि काठमाडांैमा मेनपावरको प्रेम सर भन्नेले लाजिम्पाटको एक होटलमा बोलाए । मैले भेटमा कम्पनी कस्तो छ, के काम गर्नु पर्छ भनेर सोधें । डिमान्ड लेटर हेर्न दिनु भनें । तर म्यानपावरले दिएन । उल्टै कति पढेको छस् भनेर सोध्यो । तै पनि मेरो पहिलो युएईको यात्राले केही कुरा सिकाएकै थियो । त्यसैले म सम्झौता पत्र पढ्न पढेर सबै जानकारी लिनुपर्छ भन्ने कुरामा अडिरहें । तर पनि पढ्न पाइन । 

भोलिपल्ट २ बजे अफिस आउनु भन्यो । भोलीपल्टको १२ बजे नै म्यानपावर पुगेँ । त्यहाँ   मसँग जान लागेका अरु ८ जना पनि थिए । म्यानपावरले हामी सबैलाई टिकट पासपोर्ट दियो । करारपत्रमा सहि गर्न लगाए । हामीलाई हस्ताक्षर गर्न लगाउने बेला करारपत्रमा लेखिएका सबै कुरा छोपेर हस्ताक्षर गर्ने ठाउँ मात्रै देखाइएको थियो । तर मैले पढेर मात्रै सहि गर्छु भनें । अरु कसैले पढेनन् तिमीले चाहिँ किन पढ्नु प¥यो भन्ने जवाफ पाएँ ।पढ्न नदिने भए म सहि गर्दिन भनें । त्यसपछि एकछिन बस्दै गर्नु भने । त्यतिबेला मैले गाइघाटको एजेण्टलाई फोन गरेर भनेँ करार पत्र नपढी कसरी सहि गर्नु, मलाई त विश्वास लागेन, यो त कन्ट्र्याकमा लगेर काम लगाउने जस्तो छ भनिदिएँ । एजेण्टले नै फोन गरेर होला, प्रेम सरले फेरी अर्को कोठामा लग्यो । मलाई सम्झौता पत्र पढ्न दिए । त्यसमा २६ दिन काम, हप्तामा ६ दिन काम गर्नु पर्ने र दिनमा ८ घण्टा काम गर्दा मासिक ९ सय रियाल अनि खानका लागि ३ सय रियाल लेखिएको थियो । 

ओभरटाइम कम्पनीको नियम अनुसार हुनेछ भनिएको थियो । अर्को सम्झौतापत्रमा थियो ११ घण्टा काम, ६ सय रियाल र २ सय रियाल सेलरी । मैले किन दुइवटा सम्झौता पत्र भनेर सोधें । उनले बताए अनुसार ९ सय लेखिएको सम्झौता पत्र नेपालको एअरपोर्टमा देखाउनका लागी अनि ६ सय रियाल लेखिएको चाहिँ विदेशका लागि रहेछ । यसो हो भने मलाई चित्त बुझेन भनेर गुनासो गरें । उनले त्यसो हो भने नजाँदा हुन्छ भनिदिए । मैले पनि पहिले भनिए बमोजिम हुनुपर्छ नभए म फर्किन्छु भनें । त्यसपछि मिलाएर पठाउछु भनेर फकाउन थाले । त्यसपछि अर्को कोठामा बोलाए । त्यहाँ हामीलाई म ८ सय मासिक तलबमा जान लागेको भन्नु भनेर अह्राए अनि जहाज उड्ने समय हुन लाग्यो जहाज छुट्यो भने हामी जिम्मेवार हुने छैनौं भनेर अत्याउन थाले । ऋण काढेको पैसा एजेण्टलाई बुझाइसकेकाले विदेश जानु पर्ने बाध्यता नै थियो । त्यसैले ८ सय तलबमा काम गर्न तयार छु भनेर प्रतिबद्धता जनायौं । त्यो रेकर्ड सिसी क्यामेरामा कैद गरिएको रहेछ । प्रत्येक जनालाई कागजात दिँदै भन्न थाल्यो ९ सय प्लस ३ सय लेखिएको कागजातहरु नेपालको एयरपोटबाट उडेपछि सबैले फ्याँक्नु यदि फ्याँकेन भने पुलिसले समात्छ भनेर डर पनि देखायो ।  

यसरी विदेश जानु पर्दा मलाई एकदमै डर लागेको थियो । अनि सचेत पनि थिएँ । त्यसैले मैले उड्नु भन्दा पहिले नै म्यानपावरले दिएका दुवै कागजातको फोटाकपी गरें । अनि ती कागजात एयरपोर्टमा आएकी माइजुलाई दिएँ । आफूले पनि एक प्रति फोटोकपी लिएर गएँ । हाम्रो यात्राको ट्रान्जिट युएईमा थियो । कतारको जहाज पर्खिंदा साथीहरुले म्यानपावरले भने अनुसार कागजातहरु सबै फ्याकी दिए । मैले नफ्याँक्नु भन्दा पनि कसैले मानेनन् । तर उदयपुरकै पदम कार्की र काठमाडौं ठमेलका एक जना साथीले चाहीँ फ्याक्नु भएन । कतार पुगेपछि थाहा भयो हामीले ट्रली ब्वाईको होइन क्लिनरको काम गर्नु पर्ने रहेछ । तलब पनि ६ सय रियाल । खानाका लागि २ सय रियाल दिने रहेछ । काम गर्न थालेको दोस्रो दिनदेखि नै काम गर्नुपर्ने समय बढ्न थाल्यो । पैसा कमाउन विदेश गएपछि काम गर्नुपर्छ भन्ने सोच त थियो तर काम गरे अनुसार तलब नभएपछि मनै मरेर आयो । नेपाली पैसा ३५ हजार हुन्छ भन्थ्यो । तर त्यसको आधा मात्रै भयो । कम्पनीले पनि यहाँ जस्तै ८ सय तलब भएको कागजात सहि गर्न लगाए । अरुले त सहि गरे तर म सहित तीन जनाले भने ९ सय प्लस ३ सयमा आएको हो भन्दै त्यही अनुसार तलब र सुविधा नपाए काम गर्दैनौं भन्यौं । 

त्यसपछि म्यानेजरले तिमीहरुको एजेण्टले के भनेको छ म जान्दिन यति मात्र दिन्छु भन्यो ।  १६ घण्टा खटेर पनि ८ सय मात्र मैले यसो हिसाव गरेँ तर साहुको ब्याज, घरखर्च, आफूलाई खान नधान्ने रैछ । त्यसैले त्यो पत्रमा हस्ताक्षर गरिन । त्यसपछि त म सहित तीन जना साथीलाई कोठा खाली गर भनेर धम्क्यायो । त्यसपछि न्याय पाइन्छ कि भनेर नेपाली दूतावासमा पुग्यौं । त्यतिबेला श्रम सहचारी इन्द्रदेव पाण्डे र राजदूत माया कुमारी शर्मा हुनुहुन्थ्यो । उहाँहरुलाई सबै कुरा बताएपछि कम्पनीको मान्छे बोलाइयो । 

कम्पनीको मान्छे आएर १३ सय तलब दिने भनेर गइयो । तर कम्पनीले दिएन बरु हामीमाथि नराम्रो व्यवहार देखाउन थाल्यो । वास्तवमा हामीलाई विदेशमा खानै नपाएर गएको झैं व्यवहार गर्छन् । खान नपाएर मर्न किन नपरोस् तर यस्तो व्यवहार खप्न सकिएन । त्यसपछि फेरि हारगुहार गर्न दूतावास गयौं । हाम्रा बारेमा पत्रिकामा खबर पनि प्रकाशित भयो । त्यसपछि कम्पनीको मान्छे दूतावासमा गएर म यिनीहरुले भने अनुसारको काम र तलब दिन सक्दिन नेपाल फर्काउँछु भन्यो । हामी त कामगर्न गएका थियौँ त्यसैले कामगर्न चाहन्थ्यौं । 

मैले गाइघाटको एजेण्टलाई फोन गरेर यी सबै कुरा बताएँ । उनले सहयोग गर्छ भन्ने धेरै आशा लागेको थियो तर उल्टो भयो । बढी किचकिच गरिस् भने उतै कुहाइदिन्छु भनेपछि मेरा सबै सपना खरानी भए । तीन जना २७ दिनमा नेपाल नेपाल फिर्ता भयौं । हामी ठगिएका थियौं । तर हामीले त्यति बेला एयरपोर्टमा नच्यातेको कागजपत्र नै हाम्रो हतियार भयो । त्यही कागजका आधारमा हामीले म्यानपावरबाट प्रतिव्यक्ति ५७ हजार ५ सय रुपैयाँ फिर्ता पायौं । अबदेखि विदेश नजाने भन्ने सोचेको थिएँ । तर घरमा साहुको ऋण बढेको बढेकै भएर फेरी मलेसिया गएँ । त्यसपछि साउदी अरब गएँ । साउदी अरब मेरो वैदेशिक रोजागरीको अन्तिम देश बनोस् भन्ने चाहन्छु । अहिले म जिल्ला विकास समिती उदयपुरले सञ्चालन गरेको सामी परियोजनामा रिटर्नी भोलेन्टियरका रुपमा काम गरिरहेको छु । हामी विदेश जाने बेला जानकारी र सीप तालिम दिने संस्था थिएनन् । म आफू त ठगीमा परें । तर मजस्ता विदेश जानेहरु ठगीमा नपरुन । 

(प्रस्तुती : रमा मगर, परामर्शकर्ता, जिल्ला समन्वय समितिद्वारा सञ्चालित सुरक्षित आप्रवासन परियोजना सामी)