जनार्दन घिमिरे, उज्यालो । 

गुल्मी, पुस २९ –खोला किनारमा रहेको मुहानको पानी सोलार प्रविधिले डाँडोमा रहेको गाउ“बस्तीमै पुर्‍याइदिएपछि गुल्मीको जीमी र नरम गाउँका स्थानीयले सुविधा पाएको महसुस गरेका छन् । गाउँमा पुगेको खानेपानी सुविधासँगै स्थानीयले तरकारी खेतीमा सिंचाई गरेर आम्दानी गर्न सुरु गरेका छन् ।

नजिकमा मुहानको अभावका कारण वर्षौंदेखि खानेपानीको समस्या भोग्दै आएका गुल्मी दरबार गाउ“पालिका–४, बिरबासको जीमी र छत्रकोट गाउ“पालिका–३, हर्दिनेटाको नरम गाउँका १ सय ६३ भन्दा बढी घरपरिवारको घरघरमै पानी पुगको हो ।

रिन्यूएवल वर्डको आर्थिक एवं आइडिइ र सप्रोस नेपालको प्राविधिक एवं नवप्रभात युवा संघको सामाजिक परिचालनमा गाउ“मै खानेपानी पु¥याइएको हो । गाउ“मा पुगेको खानेपानीलाई स्थानीयले मिटर प्रविधि जडान गरेर घरघरमै धारा निर्माण गरी वितरण गरेका छन् ।

नजिक मुहान नभएकै कारण गाउ“लेलाई घरघरमै मिटर जडान गरेर खानेपानीको सुविधा लिने र सिंचाई गरेर तरकारीसमेत उत्पादन गर्ने कल्पनासम्म नभएको बिरबासको जीमीकी माया रेश्मीले बताउनुभयो ।

‘यसरी घर घरमै पानीको धारा आउला भन्ने त कुनै कल्पना पनि थिएन’, रेश्मीले भन्नुभयो, ‘अहिले घरमै पानी आएपछि घरको सरसफाइदेखि स्कुल जाने केटाकेटीलाईसमेत निकै सजिलो भएको छ ।’ यस अघि गाउ“लेलाई एक गाग्री खानेपानी लिनकै लागि डेढ घण्टा टाढा पुग्नु पर्ने बाध्यता हटेको रेश्मीले बताउनुभयो ।

बिरबासको बाहुन खोलाको पानी सोलार प्रविधिबाट ६१ मिटर उचाईमा दैनिक १० हजार लिटर पम्पिङमार्फत जीमी गाउँका १४ घरधुरीमा र १६ हजार लिटर पानी जिमीकै ७१ घरधुरीमा सामुदायिक धारामार्फत वितरण गरिएको छ ।

त्यस्तै छत्रकोटको हर्दिनेटामा पनि चनौटी खोलाको पानी २ सय ७ मिटर उचाईमा दैनिक ३० हजार ५ सय ३० लिटर पानी पम्पिङ ७८ घर धुरी र एक विद्यालयमा १ घर १ धारा प्रणालीमा वितरण गरिएको रिन्यूएवल वर्डका क्षेत्रीय परियोजना अधिकृत गंगाप्रसाद आचार्यले बताउनुभयो ।

पानीको सुविधासँगै महिलाले बचेको समयमा घर नजिकैको बारीमा सिंचाई गरेर तरकारी उत्पादन गर्न थालेका छन् । तरकारी उत्पादन सुरु गरेपछि त्यहाँका महिलाहरुले घर खर्चसमेत टार्न थालेका छन् ।

घरमा आएको धाराको पानीको राम्रो सदुपयोग गर्दै महिलाले सिजनमै १० देखि ३० हजार रुपैयाँसम्म आम्दानी गर्न थालेको गुल्मी दरबार गाउ“पालिका–४, बिरबासका वडा सचिव फर्सबहादुर कार्कीले बताउनुभयो ।

‘धेरै वर्षपछि सोलार प्रविधिले गाउ“मै ल्याइएको पानीलाई महिलाले राम्रो सदुपयोग गर्न थालेका छन्,’ कार्किले भन्नुभयोे, ‘कुवाको पानी खाने उपभोक्तालाई सुविधासँगै उत्पादन र आम्दानी समेत बढेको छ ।’ साना मुहान भएका र बाक्लो बस्ती भएका गाउ“लाई यस्तो प्रविधि सहयोगी र सफल बन्ने देखिएको उहाँले बताउनुभयो ।

योजना व्यवस्थापनका लागि उपभोक्ता आफैले समिति गठन गरेर योजना मर्मतका लागि प्रति घर १ हजार रुपैयाँ र पानी खपत गरेको आधारमा थप रकम संकलन गर्ने गरी संरक्षण र व्यवस्थापन गर्दै आएका छन् । गाउ“मा पानी पुर्‍याउन स्थानीय वडा, गाउँपालिका, परियोजना, स्थानीय जनश्रमदानसहित दुवै योजनामा झण्डै ९२ लाख रुपैयाँ खर्च भएको स्थानीय नवप्रभात युवा संघले जनाएको छ ।