सुदूरपश्चिम प्रदेशमा भुवा नाचको रौनक

पुष १०, २०७६ बिहीबार १८:२८:३९ | डीबी बिष्ट

बझाङ – सुदूरपश्चिम प्रदेशका विभिन्न जिल्लाहरुमा प्रसिद्ध पर्व भुवा नाचको रौनक सुरु भएको छ ।

कौरव र पाण्डवको युद्धको सम्झनामा नाचिने यो नाच प्रत्येक वर्ष पुष महिनाकाे औंँशीका दिन मसाल (राँको) सल्काएर सुरु हुने गर्दछ । बझाङकाेकैलाश मष्टा, थलारा, सुर्मा, छबिस पाथिभेरा, सिरेटा, भण्डार, कोटदेवल, रनाडा, भिनमड लगायतका दर्जनाैँ गाउँहरुमा मा ‍यसपालाकाे भुवा पर्वको रौनक छाएको छ । यो पर्व ७ दिनसम्म मनाइने गरिन्छ ।

औंँशीका दिन गाउँका प्रत्येक घरबाट बाल्नका लागि मुढा माग्ने र राति भुवाखाडा (भुवा नाच्ने चौर) मा ठूलो आगो बालेर प्रत्येक व्यक्तिले हातमा राँको सल्काइ भुवा नाचको सुरुवात गर्ने गरिन्छ । राँको नबाली पर्वको सुरुवात नहुने स्थानीय बासिन्दाको भनाइ छ । बाजाको तालमा खुकुरी, तरवार र ढालसहित पुरुषहरुले प्रदर्शन गरेको युद्धकला हेर्न थुप्रै मानिसहरुको भिड लाग्ने गर्छ ।

युद्धको समयमा कौरव र पाण्डवबीच भएको भिडन्तको कथालाई एक समूहले नाच्दै लयात्मक शैलीमा भट्याउने र अर्काे समूहले हात र खुट्टाको चालमा नाच्दै ‘भस्सोे’ भन्ने गर्दछन् । कुरुक्षेत्रको युद्धभन्दा पहिले पाण्डवहरु बनवास गएको समयमा भेष बदलेर हिमालय पर्वत देखी भारत वर्षका विभिन्न ठाउँमा घुमेको किम्वदन्ती रहेको छ ।

पाण्डवहरुले नै विभिन्न गाउँमा भुवा पर्वको आयोजना गरी युद्ध अभ्यास गराएका कथाहरु नाचमार्फत प्रस्तुत गर्ने गरिन्छ । भुवाको विशेष आकर्षणका रुपमा रहेका चाली नाच, ठाडो भुस्सो, भारी खेलजस्ता नाच र गायनहरु प्रस्तुत गर्ने गरिन्छ ।

भुवा पर्व सुरु भएको दुई दिन (अर्थात औंसीको द्धितीया) लाई दुयो भन्ने गरिन्छ । यो दिन घरमा बटुक चुकानी लगायतका परम्परागत परिकारहरु पकाउने र इष्टमित्र तथा आफन्तहरुलाई टिको पिठाया (टिकाटालो) लगाई शुभकामना आदान प्रदान गर्ने गरिन्छ ।

पौष शुक्ल पूर्णिमा अवागै भुवा पर्वको विधिवत रुपमा समापन गर्ने प्रचलन रहेको छ । भुवा पर्वको अवसरमा प्रत्येक घरमा चिउरा कुट्ने, भुवा नाच्ने र चौरमा बोकाबली दिने परम्परा रहेको छ ।

भुवा पर्व लोप हुने खतरामा

भुवा पर्वलाई लोपोन्मुख पर्वको रुपमा लिन थालिएको छ । करिब २० वर्ष पहिले गाउँमा भुवा हाल्दा प्रत्येक घरबाट छोरा मान्छे जाने गरेका थिए । तर, अहिले भुवा खेल्दा थोरै युवाहरु आउने गरेको जयपृथ्वी नगरपालिकाका स्थानीय विष्णुभत्त जोशी(शास्त्रि)ले बताउनुभयो ।

‘अहिलेका युवाहरुले भुवा खेल्न चासो नै दिँदैनन् । भुवामा हाल्ने माणा (भट्याउँदा भन्ने गीत) गाउन कसैलाई आउँदैन । कसैले सिक्न चासो पनि दिँदैनन् । कतिपय गाउँमा त बुढापाका नभएका कारण यो पर्व मनाउनै छाडिसकेका छन्’, जोशीले भन्नुभयो ।

स्थानीय सरकारले भुवा पर्वको जर्गेनामा ध्यानदिनु पर्ने उहाँकाे भनाइ थियाे।

अन्तिम अपडेट: मंसिर २, २०८१

Disclaimer:

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

डीबी बिष्ट

डीबी बिष्ट बझाङका उज्यालो सहकर्मी हुनुहुन्छ ।

तपाईको प्रतिक्रिया

नाम (अनिवार्य)

इमेल (अनिवार्य) (गोप्य राखिनेछ)

प्रतिक्रिया दिनुहोस्