गठन भयो कांग्रेसको छाया सरकार, के–के गर्न सक्छ यसले ?

 जेठ ६, २०७६ सोमबार १६:५४:३२ | उज्यालो सहकर्मी
unn.prixa.net

काठमाण्डौ  – प्रमुख प्रतिपक्षी दल नेपाली कांग्रेसले लामो समयदेखि गठन गर्ने भनेको छाया सरकार बल्ल आज घोषणा गरेको छ ।  

चुनावमा पराजयभएसँगै उसले सरकारको समानान्तर छाया सरकार बनाउने भनेर भन्दै आएको थियो । तर पार्टीभित्रको आन्तरिक कलहका कारण छाया सरकार गठनको काम हुन सकेको थिएन । 

कांग्रेसले आफ्नो संसदीय दलको विधान संशोधन गर्दै सरकारको कामलाई निगरानी गर्ने गरी छाया सरकार बनाउने व्यवस्था राखेको थियो । 

पार्टी सभापतिसमेत रहनुभएका संसदीय दलका नेता शेरबहादुर देउवाले संसदीय दलको विधानको धारा ९ को उपधारा ५ (क) अनुसार छाया सरकारको रुपमा काम गर्न मन्त्रालय स्तरीय समन्वय समिति बनाउनुभएको हो ।  

नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (नेकपा)को सरकार मनलाग्दी चलेकाले त्यसलाई सच्चाउन कांग्रेसले ढिलै भए पनि छाया सरकारलाई पूर्णता दिएको कांग्रेस नेता एवं छाया सरकारका शिक्षा मन्त्री गगन थापाले बताउनुभयो । 

अब सरकारका हरेक मन्त्रालयको गतिविधिमाथि आफ्नो पार्टीको छाया सरकारका मन्त्रीहरुले निगरानी राख्ने र गलत भए सजग गराउने उहाँले बताउनुभयो । 

कसको भागमा कुन मन्त्रालय ?

गृह मन्त्रालय : दिलेन्द्रप्रसाद बडू

अर्थ मन्त्रालय : मिनेन्द्र रिजाल

रक्षा मन्त्रालय : भीमसेनदास प्रधान

परराष्ट्र मन्त्रालय : नारायण खड्का

ऊर्जा मन्त्रालय : ज्ञानेन्द्रबहादुर खड्का

शहरी विकास मन्त्रालय : उमाकान्त चौधरी

उद्योग मन्त्रालय : मीन विश्वकर्मा

खेलकुद मन्त्रालय : किशोर सिंह राठौर

शिक्षा मन्त्रालय : गगन थापा

खानेपानी मन्त्रालय : सुजाता परियार

स्वास्थ्य मन्त्रालय : पार्वती डिसी चौधरी

पर्यटन मन्त्रालय : देवेन्द्र कँडेल

श्रम, रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्रालय : डिला संग्रौला

सञ्चार तथा सूचना प्रविधि मन्त्रालय : बहादुरसिंह लामा

भूमिसुधार मन्त्रालय : लक्ष्मी परियार

संघीय मामिला तथा सामान्य प्रशासन मन्त्रालय : अतहर कमाल मुसलमान

कृषि मन्त्रालय : पद्मनारायण चौधरी

महिला, बालबालिका तथा ज्येष्ठ नागरिक मन्त्रालय : उमा रेग्मी

वन तथा वातावरण मन्त्रालय : राजेन्द्र केसी

कानुन तथा संसदीय मामिला मन्त्रालय : राधेश्याम अधिकारी

भौतिक पूर्वाधार तथा यातायात मन्त्रालय : सञ्जयकुमार गौतम 

के गर्छ छाया सरकारले ?

छाया सरकारमा विभिन्न मन्त्रालय हेर्ने गरी प्रतिपक्षी दलले आफ्ना नेतालाई मन्त्री बनाउने गरिन्छ । कांग्रेसले पनि त्यस्तै गरेको हो । छाया सरकारका मन्त्रीले आफ्नो जिम्मेवारीमा रहेका मन्त्रालयले गरिरहेका काम कस्ता छन् भन्ने कुराको सुक्ष्म अध्ययन र विश्लेषण गर्छन् । गलत काम गरे सच्याउन खबरदारी गर्छन् । 

छाया सरकारको सही प्रयोग भए र राजनीतिक प्रतिशोधको विषय मात्र नबनाइए यसले सकारात्मक प्रभाव पार्ने राजनीति विश्लेषक लोकराज बरालले बताउनुभयो । यसलाई प्रभावकारी रुपमा अगाडि बढाउन सके राम्रो हुने उहाँको भनाइ छ । सरकारको मन्त्रिपरिषद जस्तै प्रतिपक्षबाट गठन गरिने छाया सरकारले अध्ययन अनुसन्धान गरी सरकारलाई जवाफदेही बनाउने काम गर्ने उहाँले बताउनुभयो । 

‘आफ्नो जिम्मेवारीमा परेको मन्त्रालयका विषयमा निगरानीसँगै अध्ययन अनुसन्धान र नयाँ विषयलाई प्रस्तुत गर्न सक्छ’ उहाँले भन्नुभयो, ‘यी कुराले संसदको काम कारबाहीलाई प्रभावकारी बनाउँछ ।’

सरकारको निगरानी राख्न र सहजकर्ताको रुपमा आफ्नो भूमिका राम्रोसँग सम्पादन गर्न सक्ने भएकाले यसले संसदको छलफलमा गुणस्तर वृद्धि गर्ने उहाँले बताउनुभयो । अर्कातिर छाया मन्त्री भएका व्यक्तिले आफ्नो निगरानीमा पर्ने मन्त्रालयबारे विस्तृतमा जान्ने अवसर पनि पाउने भएकाले पछि तिनै व्यक्ति मन्त्री बन्दा यसले उनीहरुको कार्यसम्पादन चुस्त दुरुस्त र गुणस्तरीय बनाउन सहयोग पनि पुग्छ । 

संसदीय व्यवस्था रहेका देश भारत, क्यानडा, बेलायतलगायतका देशहरुमा छाया सरकारको अभ्यास भइसकेको राजनीतिक विश्लेषक लोकराज बरालले बताउनुभयो । 

सरकारलाई आफूखुशी र विधिविपरीत काम गर्न नदिन गठन गर्ने भनेको छाया सरकारले प्रभावकारी र मर्म अनुसारको काम गरे सरकारलाई जवाफदेही बनाउन र विपक्षी दलको शाख उकास्न महत्वपूर्ण भूमिका निर्वाह गर्ने उहाँको भनाइ छ । 

नेपालमा ०४८ सालमा पनि नेकपा एमालेले छायाँ सरकारको अभ्यास गरिसके पनि त्यो खासै प्रभावकारी भने हुन सकेको थिएन । यसअघि, पूर्व प्रधानमन्त्री डा. बाबुराम भट्टराईले स्थानीय तहबाट हुने भ्रष्टाचार रोक्न छाया सरकार बनाउने घोषणा गर्नुभएको थियो ।

अन्तिम अपडेट: पुस ३, २०८१

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

1 Comments

  • Rajib Adhikari

    May 20, 2019, 5:30 p.m.

    लाज पचेकाहरु। ससक्त प्रतिपक्षी को भुमिका खेल्न नसक्ने, अनि भाडाकुटी खेलेर बस्ने ।

  •  0 Reply

तपाईको प्रतिक्रिया

समाचार

लोकप्रिय

१

सालझण्डी–ढोरपाटन खण्डको काम १४ वर्षमा ३० प्रतिशत मात्र

२

रुसको राजधानी मस्कोमा भएको विस्फोटमा आणविक क्षेत्रका जनरलसहित दुई जनाको ज्यान गयो

३

निजी क्षेत्रलाई पनि प्रसारण लाइन निर्माणको अनुमति, प्राधिकरणको भूमिका खुम्चियो

४

इजरायलमा हाइपरसोनिक मिसाइल हानेको यमनको हुथी विद्रोहीको दाबी

विचार

उज्यालो टी भी

वैदेशिक रोजगारीमा जादा सुरक्षित हुने तरिका

मनोपरामर्शले बदलेको जीवन कथा

विदेशबाट श्रीमान् फर्काउने साहस बटुलेका वित्तीय कक्षा सहभागीका कथा

मेरो कथा मेरो भोगाई