कोरोना कहर : विदेशमा रोजगारी गुमाएर फर्केकाहरु अलमलमा

 भदौ ११, २०७७ बिहीबार १२:६:३४ | सुजता सुनुवार

इलाम – ‘मन त देशमै केही गरौं भन्ने छ, तर धन छैन,’ कोरोनाको कारण कतारमा रोजगारी गुमेपछि घर फर्कनुभएका तेह्रथुमका नेत्र लिम्बू भन्नुहुन्छ । 

नेत्र २०६४ मा कतार जानुभएको थियो । सपना त उहाँको पनि देशमा कमाएर देशमै केही गरौंला भन्ने थियो । त्यही सपना पछ्याउँदा पछ्याउँदै१४ वर्ष परदेशमै बित्यो । न सपना पूरा भयो, न त फर्कनेबेला हातमा दुई चार रुपैयाँ नै । कोरोनाले संसारलाई छोप्यो । परदेशी भूमिमा पसिना बगाइरहेका नेत्रलाई पनि कतारको कामबाट हात धुनु पर्‍यो ।

‘एक दिन त राम्रो होला नि भनेर विदेशमा धेरै दुःख गरियो, तर केही भएन,’ नेत्र आफ्नो योजना सुनाउँदै भन्नुहुन्छ, ‘अब देशमै केही गर्न चाहन्छु, मन र सपना अनेक छन्, सबैभन्दा ठूलो त धन नै रहेछ ।’

कोरोना महामारीका कारण विश्वमा बेरोजगार हुनेको संख्या बढ्दो छ । नेपाल पनि यो समस्याबाट अछुतो छैन । वैदेशिक रोजगारीमा गएका युवा धमाधम घर फर्कन थालेका छन् । कतिपय त दुई चार पैसा हातमा लिएर पनि फर्किएका छन्, भने कोही बिचल्लीमा परेर फर्किएका छन् । 

इलामका हरि लिम्बूलाई महामारीको समयमा ठगिएर फर्कनुपर्‍यो । टेक्ने ठाउँ र समाउने हांगो खोज्दाखोज्दै ठगिनुभएका हरिलाई हिजोआज न देशको भर लाग्छ, त न विदेशको नै । 

इलामका हरि लिम्बूलाई महामारीको समयमा ठगिएर फर्कनुपर्‍यो । टेक्ने ठाउँ र समाउने हांगो खोज्दाखोज्दै ठगिनुभएका हरिलाई हिजोआज न देशको भर लाग्छ, त न विदेशको नै । 

२०७४ सालमा कुवेत जानुभएको थियो उहाँ । नेपालमा आफूलाई टेकाउने ठाउँ नपाएपछि विदेशिनु भएका उहाँलाई विदेश पुगेर पनि ठगिनु पर्‍यो । कागजी सम्झौतामा ३८ हजार रुपैयाँ दिने भनिएको थियो । तर काम गरेर पाएको रकम भने २५ हजारमै सीमित ।

भने जस्तो नभएपछि उहाँ कुवेतमा कागजात बिहीन भएर काम गरिरहनुभएको भएको थियो । उहाँलाई थप पाँच वर्ष उतै दुःख गर्ने मन थियो । तर महामारीका कारण त्यही रोजगारी पनि गुम्यो । घर फर्कन मात्रै तीन महिना कुर्नु पर्‍यो । यी तीन महिना बेरोजगार भएर घर फर्कने दिन कुर्दै गर्दा दुःख त कति सहन पर्‍यो । तर के गर्नु ? परदेशी भएपछि परिआउने हरेक परिस्थितिसँग हाँसीहाँसी लड्न पर्ने ।

‘सोचे जस्तो भएन, मनको इच्छा अधुरै भयो,’ हरिले गुनासो गर्दै भन्नुभयो । यसअघि उहाँ २०७१ मा कतार पनि जानुभएको थियो । कतारबाट पनि २२ महिनामा नेपाल फर्कनु भएको थियो । माङ्गसेबुङ्ग गाउँपालिका–१ इलामका हरि लिम्बूलाई यो समयमा समस्या नै समस्या छ जस्तो लाग्छ । उहाँ थप्नुहुन्छ, ‘अहिल्यै केहि गरौँ जस्तो लागेकै छैन ।’

अब नेपालमै रहनको लागि होटल व्यवसाय सुरु गर्ने सोच बनाएको छ’ मनुले आफ्नो भावी योजना सुनाउनुभयो ।

हरि मात्र कहाँ हो र ? धनकुटाकी मनु भुजेल पनि कागजात बिहीन भएर नै कुवेतमा काम गरिरहनु भएको थियो । परिस्थिति जस्तो होस् केही वर्ष विदेशमा नै बसौं भन्ने लागेको थियो उहाँलाई ।

तर मनको रहर अधुरो बनाउँदै स्वदेश फर्कनु पर्‍यो । २०७४ सालमा कुवेत जानुभएकी धनकुटा नगरपालिका– १० की मनुले सोच्दै नसोचेका हण्डर सहनु पर्‍यो ।

जसोतसो दुःख गरेर नेपाल आई पुग्नुभयो । महामारी छिट्टै सकिए त अझै पनि उहाँलाई विदेशै जाउँ भन्ने लागेको छ । तर अहिलेको अवस्था हेर्दा महामारी हट्छ जस्तो लागेकै छैन, उहाँलाई । ‘अब नेपालमै रहनको लागि होटल व्यवसाय सुरु गर्ने सोच बनाएको छ’ मनुले आफ्नो भावी योजना सुनाउनुभयो ।

ताप्लेजुङका चन्द्र कालिकोटेलाई भने विदेश जाँदै नजाउँ भन्ने लागेको हो । तर गाउँ वडाबाट पालिका बन्यो । स्थानीयस्तरमै सरकार आयो । तब उहाँको रोजगारी गुम्यो ।  २०६७ सालमा साउदी पुगेर तीन वर्षपछि नेपाल आउनु भएका उहाँ सामाजिक परिचालकको काम गर्नु हुन्थ्यो । भएको एउटा आयस्रोत पनि गुमेपछि भने परदेशिनुबाहेक अर्को विकल्प चन्द्रका लागि भएन । र फेरि २०७७ मा यूएई उड्नु भयो । २०७६ मा नै भिसा पेश गरे पनि उडान भने १० महिना ढिला भयो । 

काम सुरु गरेको ३६ दिनपछि कोरोना भाइरसका कारण काम ठप्प भयो । ६ महिना त एउटा कोठामै बन्दी बनेर बस्नु पर्‍यो उहाँलाई । पीरै पीरका बीचमा अहिले भने बल्ल नेपाल आइपुग्नु भएको छ । पाएको दुःख सम्झेर उहाँलाई गाउँमा नै मल्टी एग्रो फामँ खोलेर बस्छु, दुःख गर्छु भन्ने आँट आएको छ । 

कृषिमा सरकारको लगानी देख्दा उहाँलाई खुशी नलाग्ने होइन । तर साँच्चैको किसानसम्म अनुदानको पहुँच नै नपुग्दा भने उहाँलाई साह्रै चिन्ता लाग्छ । भन्नुहुन्छ, ‘अन्योलमा बसेर मात्रै केही हुन्न रहेछ । आफैंले नथाले कसले सुरु गरिदिने ?’ उहाँ भन्नुहुन्छ, ‘फार्म खोलेर भरपर्दो आयस्रोतको बलियो बाटो बनाउने लक्ष्य छ मेरो ।’ यसैबाट अरुलाई रोजगारी दिनेसम्मको दीर्घकालिन सोच समेत छ उहाँको । 

आफ्नै देशमा केही गरौं भन्ने सोच थियो झापाकी पुनम राईलाई पनि । मेचीनगर नगरपालिका – २ मा विदेश जानुअघि सुँगुर फामँ खोल्छु भन्ने आँट उहाँमा नआएको पनि होइन । तर उहाँसँग तत्काल लगानी गर्ने रकम थिएन । यसैले कमाईको रोजाई उहाँका लागि खाडी देश नै बन्यो ।

 पहिलो पटक उहाँ २०६५ मा ओमान जानु भयो हाउस क्लिनर बनेर । दुई वर्ष बस्नुभयो । नेपाल आएर फेरि २०६८ मा कुवेत जानुभयो । तीन वर्ष उतै बिताएर नेपाल फर्कनुभयो । अनि २०७४ मा फेरि कुवेत नै जानु भयो । यस वर्ष भने उहाँ कम्पनीमा जानु भएको हो ।

अब आफ्नै भूमिमा परिश्रमको पसिना चुहाउने मन छ सुरेन्द्रको । परदेशबाट वाक्क बन्नु भएका सुरेन्द्रको केही गर्ने मन त छ तर ज्ञान र सीपका अभावमा अन्योलमा हुनुहुन्छ । 

अझै केही वर्ष विदेशमा नै दुःख गर्छु भन्दाभन्दै उहाँलाई कोरोना महामारीले नेपाल नै फर्काइदियो । अहिले भने के गरौं–गरौं भएको छ पुनमलाई । ‘महामारी सकिए त फेरि विदेशै जान्थें, सरकारी जागिर खाउँ क्षमता छैन, अब के गर्ने–गर्ने ? अन्यालमै छु,’ उहाँ भन्नुहुन्छ । 

पाँचथरका सुरेन्द्र फेवाको पनि सात वर्ष परदेशमै बित्यो । बितेका समयलाई सम्झँदै उहाँले भन्नुभयो, ‘व्यर्थमै परदेश लागिएछ, परदेशले न सीप सिकायो, न खास उपलब्धि नै भयो ।’ सुरेन्द्र २०६९ सालमा साउदी जानु भएको हो । नेपालमा कमाइका क्षेत्र शून्य देखेपछि उहाँ त्यो समय परदेशिनु भएको थियो ।

अहिले उहाँलाई लाग्छ, ‘विदेशिंदा सीप सिक्नबाट बञ्चित भएँ भन्ने कुराले साह्रै सताउँछ ।’ 

सीप भए त परदेश जानै पर्ने रहेनछ भन्ने लागेको छ अहिले उहाँलाई । अब आफ्नै भूमिमा परिश्रमको पसिना चुहाउने मन छ सुरेन्द्रको । परदेशबाट वाक्क बन्नु भएका सुरेन्द्रको केही गर्ने मन त छ तर ज्ञान र सीपका अभावमा अन्योलमा हुनुहुन्छ । 

अन्तिम अपडेट: मंसिर ७, २०८१

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

सुजता सुनुवार

सुजता सुनुवार उज्यालोमा कार्यरत हुनुहुन्छ । 

तपाईको प्रतिक्रिया

समाचार

लोकप्रिय

१

नेपाल एअरलाइन्सको अन्तर्राष्ट्रिय भाडादरमा छुट

२

अलैंचीको मूल्य उच्च विन्दूमा, ४० किलाेकाे एक लाख सात हजार रुपैयाँ

३

नेपाली युवा टाेलीले जित्याे कर्नाटकसँगको पाँच खेलको शृङ्खला

४

रुसले युक्रेनमा पहिलो पटक अन्तरमहादेशीय ब्यालेस्टिक क्षेप्यास्त्र प्रहार गर्‍याे

विचार

उज्यालो टी भी

वैदेशिक रोजगारीमा जादा सुरक्षित हुने तरिका

मनोपरामर्शले बदलेको जीवन कथा

विदेशबाट श्रीमान् फर्काउने साहस बटुलेका वित्तीय कक्षा सहभागीका कथा

मेरो कथा मेरो भोगाई