कोरोना जोखिमको यो बेला यसरी गर्न सकिन्छ सोह्रश्राद्ध

भदौ १४, २०७७ आइतबार १२:३६:६ | मधुसूदन सुवेदी

काठमाण्डाै - कोरोना कालमा जनैपूर्णिमा, नागपञ्चमी, कुशेऔँसी र तीज लगायतका चाडपर्व आएर पनि गए । अझै महत्वपूर्ण चाडपर्व र संस्कार आउँदैछन् ।

१७ गतेदेखि सोह्र श्राद्ध सुरु हुँदैछ । कोरोनाको जोखिम नै भए पनि श्राद्ध गर्नै पर्छ । संस्कार जोगाउनै पर्छ । फेरि कोरोनाबाट पनि बच्नुपर्यो । त्यसैले सावधानी अपनाएर यसपटकको सोह्र श्राद्ध गर्नु उचित हुन्छ ।

श्राद्धका लागि सालको पातको प्रयोग गरिने भए पनि खोज्नका लागि जताततै नचारौँ । गाउँघरमा पातको त्यति धेरै समस्या हुँदैन । तर शहरमा भने केही समस्या हुन सक्छ । सकेसम्म पहिलाकै भए त्यसैले काम चलाऔँ । नभए पनि जताततै चाहार्न भन्दा राम्रोसँग सफा गरेका थाल कचौराको प्रयोग गर्नु राम्रो हुन्छ । सोह्र श्राद्धमा एक जना पुरोहित नै १६ दिनसम्म घरघरमा जाने चलन हुन्छ ।

यसबाट सङ्क्रमण धेरै फैलिने जोखिम हुन्छ । त्यही भएर सकेसम्म यो पटक सम्भव भएमा पुरोहितलाई घरमा नबोलाऔँ । घरमा नै कोही श्राद्ध गराउन सिपालु भए पुरोहितलाई नबोलाउँदा पनि हुन्छ । घरमा कोही नभए र बोलाउनै पर्ने भएमा पनि एक जना मात्र पुरोहित बोलाएर परिवारका सदस्य मिलेर श्राद्ध गर्नुपर्छ । नातागोता भेला गर्नु हुँदैन ।

पुरोहित घरघरमा जाँदा सुरक्षा सावधानी अपनाउनु पर्छ । भौतिक दूरी कायम गर्न बिर्सनु हुँदैन । सम्भव भएमा एउटा घरमा लगाएको कपडा अर्को घरमा जाँदा धोएर मात्रै लगाउनु राम्रो हुन्छ । मास्क, पञ्जा लगाउनै पर्छ । धेरै घरमा जानुपर्ने र व्यस्त पुरोहित भन्दा पनि घर नजिकै भएका पुरोहितलाई बोलाउँदा उचित हुन्छ ।

कतिपयले सोह्र श्राद्ध तिर्थ वा धार्मिक स्थलमा गएर गर्ने गरेका छन् । तीर्थमा जाँदा धेरै हुलमुल हुन सक्छ । त्यसतर्फ पनि विषेश सावधानी अपनाउनुपर्छ । तीर्थमा गएर सामूहिक रुपमा श्राद्ध गर्नुभन्दा घरमा नै बसेर गर्दा उचित हुन्छ । यस्तै हिजोआज भर्चुअल श्राद्ध गर्ने कुराहरु पनि आएका छन् । त्यो सबै ठाउँमा सम्भव नहुन पनि सक्छ । गाउँघरमा इन्टरनेटको राम्रो पहुँच हुँदैन । पहुँच भएको ठाउँमा भने गर्न सकिन्छ । भर्चुअल माध्यमबाट श्राद्ध गराउँदा मन्त्रको उच्चारण गर्दै श्राद्धको विधिबारे जानकारी गराउन सकिन्छ ।

कुशको ब्राह्मण बनाएर टीका लगाइदिँदा हुन्छ । बैँकको खातामार्फत् दक्षिणा पठाउन सकिन्छ । नभएपछि भेटेरै दिँदा पनि हुन्छ । कोरोनाको धेरै नै जोखिम छ भन्ने लागेमा यस्तो गर्न सकिन्छ । तर सबै ठाउँमा यो सम्भव नहुन सक्छ ।

वृद्धवृद्धा भएका घरमा यसरी नमान्न पनि सक्छन् । यस्तो अवस्थामा एक जना पुरोहित मात्र बोलाएर श्राद्ध गर्नुपर्छ । पहिलाजस्तो नातागोता भेला गर्न हुँदैन । परिस्थिति अनुसार चल्नु पर्छ । स्वास्थ्य भन्दा ठूलो कुरा अरु केही हुँदैन । शास्त्रले पनि यही भनेको छ । संस्कृति धान्नका लागि लागि सोह्र श्राद्ध भने गर्नै पर्छ । पहिलेजसरी नै गर्छु भन्न थालियो भने अवस्था भयावह पनि हुन सक्छ ।

यसपटक दशैँ तिहारमा पनि कोरोनाको जोखिम कम हुने छाँट छैन । दशैँ तिहार पनि सुरक्षित र जोखिम रहित तरिकाले मनाउँनेबारे अहिलेदेखि नै सोच्ने र धारणा बनाउँदै गर्नुपर्छ ।

(संस्कृतिविद् सुवेदीसँग जानुका दुवाडीले गरेको कुराकानीमा आधारित)

अन्तिम अपडेट: मंसिर ५, २०८१

Disclaimer:

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

मधुसूदन सुवेदी

सुवेदी, संस्कृतिविद् तथा धर्मशास्त्रसम्बन्धी पुस्तकका लेखक हुनुहुन्छ ।

तपाईको प्रतिक्रिया

नाम (अनिवार्य)

इमेल (अनिवार्य) (गोप्य राखिनेछ)

प्रतिक्रिया दिनुहोस्