चितवनमा धान उत्पादन घट्यो
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
गएको वर्ष लकडाउनले सबैजसो चाडपर्व खल्लो भए । आफन्तसँग भेटघाट हुन पाएन । प्रत्यक्ष भेट सम्भव भएन पोहोर । तर, यसपालि कोरोना केही मत्थर भएको छ । लकडाउन हटेको छ । बजारमा चहलपहल बढेको छ ।
सोर्ह श्राद्ध सुरु भएसँगै अब दशैँ पनि नजिकै आउँदैछ । दशैं चाड मात्र नभएर एउटा उत्सवका रुपमा पनि नेपालीहरुले मनाउँदै आएका छन् ।
दशैंमा विशेष गरी राम्रो लगाउने, मिठो खाने गरिन्छ । आफन्त तथा साथीभाइ भेटघाट गरी आपसी सद्भाव र भाइचारा बढाउने पर्वको रुपमा पनि लिइन्छ दशैँलाई । अरूबेला भन्दा यही बेला खर्च बढी हुन्छ ।
कोरोनाका कारण पोहोर दशैँ मनाउन नपाउँदा खर्चको जोहो पनि गर्नु परेको थिएन । तर यसपालि दशैँ मनाउन पाइने भएपछि खर्चको पनि जोहो गर्नुपर्ने भएको छ ।
दशैं नजिकिँदै गर्दा गरी खाने वर्ग बढी चिन्तामा छन् । दशैं जसरी पनि मनाउनु छ । कमाई छैन । कोरोनाले काम तथा आयमा कमी आएको छ ।
यस्तो बेला खर्चको जोहो कसरी भैरहेको छ त ?
दशैंको लागि आँखा डुलाएको डुलायै
मेरो नाम कृष्ण अधिकारी हो । घर दोलखा । बागबजारमा भारी बोक्ने काम गरेको एकजुग भयो । कोठा पनि बागबजारमै छ । महिनाको भाडा छ हजार तिर्नुपर्छ ।
घरमा बालबच्चा जहान छँदैछन् ।
पहिले पहिले काम प्रशस्त हुन्थ्यो । अहिले अनलाइन र साना गाडी आएपछि भने काम स्वाट्टै घट्यो । अनलाइनले साना सामान घर घरमै पुर्याई दिन्छ । केही ठूला सामान भयो भने मात्र हामीलाई बोलाउने हो ।
अहिले साना गाडी पनि धेरै भए । अनि साना गाडीमा पनि आफैंले महिनावारी तलब दिएर मान्छे राख्न थाले त्यसले गर्दा हाम्रो काम एकदमै कम भयो ।
झन अहिले त कोरोनाले बजार पनि राम्ररी खुलिसकेको छैन । मान्छेहरु सकभर हिँडडुल गरेका छैनन । मान्छेहरु हिँडडुल गरेर सामान किनबेच हुन थाल्यो भने हामीले पनि काम पाउने हो ।
तर, अब जति काम छैन भनेपनि दशैं आइसक्यो ।
दशैं मान्न कम्तिमा पनि पच्चीस/तीस हजार लाग्छ । जसरी पनि त्यति व्यवस्था गर्नैपर्छ । दशैँकै लागि भनेर काम खोजी पनि रहेको छु । साहुहरूलाई पनि भनेको छु कामको लागि । दशैंको लागि जोहो गर्न भनेर काम कताबाट आउँछ भनेर आँखा डुलाएको डुलायै छु ।
अबेरसम्म खटेर भएपनि काम गर्नैपर्छ
मेरो नाम सुरेश थापा । घर भने रामेछाप । पहिले त वैदेशिक रोजगारीमा छ वर्ष काम गरेर आएको हो । यता आएको पनि धेरै भएको छैन ।
दशैं मान्न गार्है छ । परिवार ठूलै छ । तीस/चालीस हजार जति लाग्छ । त्यही भएर अहिले बागबजारमा मोबाइलको हेडफोन आदि बेच्दैछु । तर, यसमा पनि कमाई खास राम्रो छैन । अब यहाँ पुलमा नगरपालिकाले राम्रोसँग बस्न दिँदैन तर पनि काम त गर्नेपर्याे।
दशैं आइनै सक्यो । अब पन्ध्र सोर्ह दिन त बाँकी छ । त्यसैले पनि अलि अबेरसम्म खटेर भएपनि काम गर्नैपर्छ । पोहोर कोरोनाले यता आउँदै आइएन । अब यसपालि कति कमाइन्छ हेरौं ।
दशैँ लागेपछि काम बढ्ला
मेरो नाम रामबहादुर कार्की । घर नुवाकोट । सातदोबाटो क्षेत्रमा रिक्सा चलाउन थालेको नै झण्डै पन्ध्र/बीस वर्ष भयो । पोहोर पनि म त यतै थिएँ । यसपाला भने घर जान्छु होला दशैं मनाउन ।
तर, दशैं मनाउन पनि थोरै खर्च भए पनि घटीमा तीस हजार रुपैयाँ लाग्छ । अहिले कोरोनाको कारणले हो कि के हो कमाई खासै राम्रो भएको छैन ।
कमाई छैन भनेर दशैं नमनाउने कुरो भएन । काम फाट्टफुट्ट भइरहेको पनि छ । एक/दुई दिन भयो खासै राम्रो काम भएको छैन ।
तर पनि अब दशैं मनाउनका लागि भनेर काम खोज्दै पनि छु । अब दशैँ लागेपछि त काम पनि बढ्ला कि भन्ने आशा छ । हेरौं अब के हुन्छ ।
अलि व्यापार बढ्ला कि
मेरो नाम कोपिला रायमाझी हो । घर काभ्रे । फुटपाथमा पसल गर्न थालेको धेरै भयो । पहिले त कमाई ठिकै थियो । तर अहिले खासै छैन । पहिले पहिले लकडाउनले पनि खत्तमै भयो । अहिले पनि खासै राम्रो आम्दानी त भएको छैन ।
दशैं लागिसक्यो । कहिले कमाउनु । कहिले घर जानु । दशैं मान्न थोरै भए पनि तीस/चालीस हजार रुपैयाँ लागिहाल्छ ।
बच्चाबच्चीलाई लुगा हाल्दिनै पर्याे। अरु मरमसला यताउता गर्दा पनि खर्च लागिहाल्छ । दक्षिणा पनि व्यवस्था गर्नै पर्यो । त्यही हिसाबले पनि त्यति पैसा त लागिहाल्छ ।
अब दशैं अलि नजिक आएपछि अलि व्यापार पनि बढ्ला कि । त्यसो भए अलि सजिलो होला । अब जे जे भए पनि दशैँ त मान्ने पर्यो । यसो कमाई होस भन्ने हो । हेरौं अब के हुन्छ ।
दशैँको लागि ठेकेदारलाई भन्नुपर्ला
मेरो नाम सूर्यबहादुर थापा । घर दोलखा । ज्यामी काम गर्न थालेको धेरै भयो । तर, खोइ हिजोआज त काम खासै पाइएको छैन ।
दशैं मनाउन घरै जानुपर्ला । कोरोनाले काम कम भएको छ । सामान्य अलि अलि काम त पाइराखेकै हो । आज भने खोइ यसबेलासम्म काम आएको छैन ।
एकछिन बसौं काम आइहाल्छ कि । नत्र कोठामा जानुपर्ला । अब दशैं लागि नै सक्यो भने पनि हुन्छ । कति दिन बाँकी छ र खास ।
दशैँकै लागि भन्दा पनि काम त जसरी नि खोज्नै पर्छ । तर, दशैं आई पनि सकेकोले काम अलि बढ्ला पनि । जसरी पनि चलाउँला । दशैंको लागि भनेर एक/दुई जना ठेकेदारलाई पनि कामको लागि भनेको छु हेरौं अब के हुन्छ ।
उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।
वैद्यनाथ पाैडेल उज्यालाे सहकर्मी हुनुहुन्छ ।