विदेशबाट फर्कनेलाई कोरोना लिएर आयो भनेर घृणा नगरौं, सुरक्षित रहन भनौं

 जेठ ७, २०७७ बुधबार १७:४८:५ | दिनेश प्रसाईँ

विदेशबाट फर्किएकालाई हाम्रो समाजले जुन आदरपूर्वक, मायापूर्वक व्यवहार गर्नुपर्ने हो, त्यो भएको देखिंदैन । विदेश गएका नेपालीले नै आफ्नो परिवार, समाज र देशको अर्थतन्त्र धानिरहेका छन् र अहिले उनीहरुलाई आपत परिरहेको छ । उनीहरु राज्यविहीन स्थितिमा छन् ।

जुन देशमा काम गरिरहेका थिए, त्यहाँ कामबाट हटाइएका छन् । कोरोना भाइरसको त्रासमा बाँचिरहेको बेला उनीहरु आफ्नो जन्मभूमि फर्किन खोजिरहेका छन् ।

परिवारसँग समय बिताउन पाइयोस् भनेर जुन सहारा खोजिरहेका छन्, यो बेला हाम्रो समाजले उनीहरुले रोग सार्छन्, उनीहरुलाई देश भित्रिन नदिउँ जस्तो व्यवहार गरिरहेको मैले देखेको छु । यो एकदमै दुःखलाग्दो कुरा हो ।

विभेद नगरौं

विदेशबाट आएकाहरुलाई गाउँमा हेलाँहोचो गर्ने, परिवारलाई पनि टेढो नजरले हेर्ने जस्तो पनि देखिएको छ । यस्तो बेलामा सुरक्षाका उपायहरु अपनाउनुपर्छ । भेदभाव गर्ने होइन । सञ्चारमाध्यम, नागरिक समाजले सञ्चार गर्नुपर्यो कि सुरक्षित बस्नुपर्यो, घृणा गर्ने होइन । हुन त बिस्तारै हामी सबैले बुझ्नेछौं भन्ने लाग्छ ।

विभिन्न अध्ययनलाई हेर्ने हो भने पनि यो कोरोना सङ्क्रमण कहिले टुंगिन्छ भन्ने नै थाहा छैन । केही दिनअघि  विश्व स्वास्थ्य संगठनले यो भाइरस पाँच, सात वर्ष पनि जान सक्छ, हामीले एउटा भ्याक्सिन पत्ता लगायौं भने पनि यस्तै अर्को भाइरस आउन सक्छ भनेको छ । त्यसैले पाँच, सात वर्ष अथवा दुई वर्ष नै पनि यो भाइरसको सङ्क्रमण जारी नै रह्यो भने पनि हामी कोही अछुतो हुने सम्भावना देख्दिनँ म ।

त्यसैले कोरोना लागेको मान्छे अछुत नै हो, यसलाई छुनै हँुदैन, यसलाई घृणा नै गर्नुपर्छ भन्ने मलाई लाग्यो र मैले त्यस्तो व्यवहार गरें भने त त्यो व्यवहार मैले भोग्नुपर्ने हुन्छ ।

अहिले मैले गरेको घृणा त पछि मलाई नै फर्केर आउने हो नि । त्यसैले यो कुरा बुझ्यो भने, बुझाउन सक्यो भने उहाँहरुप्रति अलि मानवीय व्यवहार हुन्थ्यो कि जस्तो लाग्छ ।

यी उपाय अपनाउन सकिन्छ

कोरोना हावाबाट सर्दैन । भौतिक सम्पर्क भएपछि मात्रै सर्ने हो । मानौं कोही आफ्नो घरमा फर्केर आउनुभएको छ भने कम्तिमा पनि एक महिना त घरमा पनि छुट्टिएर बस्नुपर्यो । त्यो अवस्थामा पनि हामी दुरी कायम गरेर खेतबारीमै पनि काम गर्न सक्छौं ।

भाइरसबाट सङ्क्रमित छ कि छैन भन्ने कुरा त स्वास्थ्य परीक्षण गरेर नै थाहा हुने भइहाल्यो । त्यसैले एक महिनासम्म सबै सजग हुनुपर्छ । त्यो कुरा जो फर्केर आउनुभएको छ उहाँहरुको दायित्व हो ।

हरेक नागरिकको सम्मानपूर्वक बाँच्न पाउने अधिकार छ । जुन नैसर्गिक अधिकारभित्रै पर्छ । अहिले गाउँगाउँमा, टोलटोलमा भन्नलाई स्वयंसेवक भन्ने तर व्यवहार चाहिँ भिजिलान्तेको जस्तो गरेको देखिन्छ । मान्छेहरुलाई गैरकानुनी हिसाबले खानतलासी गरेको छ, लगेर थुनिदिएको छ । त्यस्तोमा जनप्रतिनिधिहरु र प्रहरी प्रशासन पनि सतर्क हुनुपर्यो । 

राज्यबिहीनताको अवस्था अथवा जंगली कानुन, त्यस्तो संस्कारकै रुपमा विकसित भयो भने त देशमा अराजकता आउँछ । अहिले हामीलाई सबैभन्दा नचाहेको भनेको अराजकताबिहीन समाज हो नि त । यस्तो भयो भने हामीले जे जति गर्ने भनेका छौं, त्यो केही पनि हुँदैन । 

यसरी गरौं व्यवस्थापन

अहिलेको अवस्थामा राज्यबाट नै बढी अपेक्षा गर्ने हो । गर्न पाउने अधिकार पनि हो । राज्यको दृढ राजनीतिक इच्छाशक्ति चाहियो । 

तर सरकारको नीति तथा कार्यक्रममा विदेशबाट फर्किन चाहने नेपाली नागरिकलाई कसरी फर्काउने भन्ने विषयमा कतै पनि बोलेको देखिएन । बुझ्नुपर्ने कुरा के हो भने वैदेशिक रोजगारीमा गएका धेरैजना अब बेरोजगार भएर अथवा मानवीय संकट, स्वास्थ्य संकट भएर नेपाल फर्कन्छन् । यो कुरालाई हामीले आत्मसात गर्नुपर्छ र त्यहीअनुसार पूर्ण व्यवस्थापन गर्नुपर्छ । 

राज्यको अधिकांश स्रोत मानवीय संकटमा प्रयोग गर्नुपर्छ । किनकी देश चाहिने भनेको यहीबेला त हो नि, सहज वातावरणमा त मान्छेहरु ऋण गरेर भए पनि  फर्किरहेका हुन्छन् । 

त्यसैले आइसकेपछि उनीहरुलाई एकदमै सुरक्षित क्वरेण्टीनको व्यवस्था हुनुपर्यो । क्वरेण्टीन कुनै यातना गृह होइन भन्ने विश्वास दिलाउनुपर्यो, नत्र किन यति धेरै क्वरेण्टीनबाट भागिरहेका छन् त ? 

क्वरेण्टीनमा बस्ने र खाने साथै अन्य दैनिक उपभोग्य सुविधाहरु सम्पन्न हुनुपर्यो । यस्तै आफ्नो परिवारसँग सम्पर्क गर्नको लागि टेलिफोन सुविधा, यस्तै मनोरञ्जनको लागि वाईफाई लगायत खेलकुदका सामग्रीको व्यवस्था गरिनुपर्यो । 

त्यसपछि स्वास्थ्य परीक्षण राम्रो हुनुपर्यो । त्यहाँको व्यवहार रामे हुनुपर्यो । १४ दिन होइन, महिनौंसम्म बसौंबसौं लाग्ने हुनुपर्यो । 

क्वरेण्टीनमा पनि सिर्जनात्मक काम गर्ने तथा सीप सिकाउन सकिन्छ । जस्तै अहिले पनि कतिपय ठाउँमा क्वरेण्टीनमा बसेकाहरुलाई कृषि तालिम दिएर बीउबिजनसहित गाउँमा पठाउने गरिएको छ । त्यो निकै प्रशंसनीय काम हो । हामीले त्यस्ता कामहरु गर्यौं भने जो फर्केर आउनुभएको छ, उहाँहरुको पनि समयको सदुपयोग हुन्छ । र समाजमा पनि राम्रो सन्देश जान्छ जस्तो मलाई लाग्छ । 

हुन त बजेटमा अलि ठोस रुपमा पनि आउन सक्छ । तर अहिले तुरुन्तै चाहिने भनेको व्यवस्थित क्वरेण्टीन यसरी बनाइने छ भनेर ढाडस दिनुपर्ने समय थियो । अब देशले प्रमुख रुपमा गर्ने भनेको कोभिड १९ को व्यवस्थापन नै हो ।

यसको व्यवस्थापन गर्दागर्दै मानवीय संकट टार्न खोज्ने हो । त्यसैले उनीहरुको लागि स्थानीय तहले, प्रदेशले र केन्द्र सरकारले यो गर्नेछ भनेर ठोस रुपमा आएको छैन । उहाँहरुले अनुसन्धानपछि अलि ठोस कार्यक्रम ल्याइने छ भन्नुभएको छ । 

तर कृषि आज भन्नेबित्तिकै भोलि नै हुने होइन । किनकी कृषिले नधानेरै लाखौं मानिस विस्थापित भएका हुन् । अनि कोही मान्छे कृषिमा संलग्न भयो भने कम्तीमा पनि ६ महिना लाग्छ । कुनै बाली रोप्नुभयो र त्यो फसल भएर बेच्नसम्म वा आफूले उपभोग गर्ने बेलासम्म ३ देखि ६ महिना लाग्छ ।

रातारात हुने कुरा होइन । त्यसैले अहिले ल्याउनुपर्ने विषय भनेको उत्पादनमुलक दिगो विकासमा टेवा पुर्याउने तर तुरुन्तै गर्न सकिने विकास निर्माणका कामहरु हुन् । त्यो भयो भने मान्छेले तुरुन्तै रोजगारी पाउँछन् ।

त्यसले जे पायो त्यही काममा लगाउने भन्दा पनि, जस्तो अहिले कृषि सडक बनायौं भने त्यसले भविष्यमा दीर्घकालीन टेवा पुर्याउने भयो । त्यसैले अब एकजुट हुने बेला आएको छ । 

विदेशबाट आएको भन्दैमा हेलाँहोचो गर्ने समय होइन र नगरौं पनि, यो जोखिमबाट बच्ने बेला हो । 

(समाजशास्त्री  प्रसाईँसित सन्जिता देवकोटाले गर्नुभएको कुराकानीमा आधारित । उहाँसँगको यो कुराकानी कार्यक्रम देश परदेशमा सुन्न सकिन्छ ।)

अन्तिम अपडेट: पुस १४, २०८१

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

दिनेश प्रसाईँ

प्रसाईँ समाजशास्त्री हुनुहुन्छ ।

तपाईको प्रतिक्रिया

समाचार

लोकप्रिय

१

आईएमईबाट रकम पठाइ विजेता बनेकी प्रमिला रोकायालाई आईएमई ग्रुपले दियो एक करोड रुपैयाँ

२

सुदूरपश्चिम र कर्णालीमा वर्षा र हिमपात, बेलुकासम्म अरू ठाउँमा पनि पानी पर्ने सम्भावना

३

युक्रेनमा बिजुली आपूर्ति बन्द गर्ने स्लोभाकियाको चेतावनी

४

अस्ट्रेलियासँगको चौथो टेस्टको पहिलो पारीमा भारतको उत्कृष्ट पुनरागमन

विचार

उज्यालो टी भी

वैदेशिक रोजगारीमा जादा सुरक्षित हुने तरिका

मनोपरामर्शले बदलेको जीवन कथा

विदेशबाट श्रीमान् फर्काउने साहस बटुलेका वित्तीय कक्षा सहभागीका कथा

मेरो कथा मेरो भोगाई