'पाठेघरको मुखको क्यान्सरबाट बच्न अविवाहित महिला बढी सचेत हुनुपर्छ'

 साउन १७, २०७५ बिहीबार १४:२५:१९ | विना न्याैपाने

महिलाहरूमा हुने क्यान्सरमध्ये पाठेघरको मुखको क्यान्सर प्रमुख रहेको छ ।

अज्ञानता, शिक्षाको कमी तथा गरिबीका कारण समयमै उपचार गर्न नसक्दा पाठेघरको क्यान्सरबाट बर्सेनि धेरै महिलाको ज्यान जाने गरेको छ । सुरुकै अवस्थामा राेग पत्ता लगाई उपचार गरेमा यस्तो क्यान्सर निको पार्न सकिन्छ ।

डाक्टर अाविस अधिकारी

पाठेघकाे क्यान्सरकाे बारे विना न्यौपानेले ग्राण्डी अन्तर्राष्ट्रिय अस्पतालका क्यान्सर रोग विषेशज्ञ डाक्टर अाविस अधिकारीसँग कुराकानी गर्नु भएको छ ।

पाठेघरको मुखको क्यान्सरलाई कसरी बुझ्ने ?

पाठेघरको मुखमा हुने क्यान्सरलाई पाठेघरको मुखको क्यान्सर भनेर बुझौँ । यो नेपालमा  एकदमै धेरै छ । विदेशमा भने एकदम कम महिलालाई यो क्यान्सर हुन्छ ।

अमेरिकाको तथ्यांक हेर्ने हो भने यो क्यान्सर १५ औं नम्बरमा पर्छ, सिंंगापुरमा १० औँ छ । नेपालमा भने महिलाहरूमा यो क्यान्सर एक नम्बरमा पर्छ । भनेपछि हाम्रो देशमा केही न केही त मिलेको छैन । अर्को कुरा, संसारभरीमा पाठेघरको मुखको क्यान्सर सबैभन्दा धेरै नेपालमा नै हुन्छ । बङ्गलादेश, भारतमाभन्दा पनि जनसंख्याको आधारमा हामीकहाँ धेरै छ ।

के कारणले गर्दा यो क्यान्सर हुन्छ त ?

ह्युमन प्यापिलोमा भाइरस एक प्रकारको भाइरस हो, जसको सङ्क्रमणको कारणले पाठेघरको मुखको क्यान्सर हुन्छ । अरु कारणहरुमा :
 

कम उमेरमा विवाह तथा यौनसम्पर्क गर्नु ।
 

कम उमेरमा बच्चा जन्माउनु ।
 

धेरै बच्चा जन्माउनु ।
 

एकभन्दा बढी व्यक्तिहरूसँग  यौनसम्पर्क गर्नु ।
 

यौनरोग तथा गुप्तांगका दीर्घ रोगहरू ।
 

गुप्तांगको सरसफाईमा ध्यान नदिनु ।
 

चुरोट, बिडी, खैनी, तमाखु र सूर्तीजन्य पदार्थको सेवन । 
 

जसले सानो उमेरमै यौनसम्पर्क राख्यो, जो महिलाको छिट्टो बिहे भयो, छिटो बच्चा जन्मायो, उसलाई यो भाइरसको संक्रमण छिटै हुने सम्भावना हुन्छ । ह्युमन प्यापिलोमा भाइरसको सङ्क्रमण भएको १० देखि २० वर्षपछि क्यान्सर हुने हो ।

मानौं १५ वर्षको उमेरमा पहिलो पटक यौनसम्पर्क भयो भनौं या बिहे भयो, त्यसको २० वर्षपछि वा ३५/४० को उमेरमै क्यान्सर हुन सक्छ । २५ वर्षमा पहिलो पटक यौनसम्पर्क भयो भने त उसको क्यान्सर हुने सम्भावना पनि ढिलो हुन्छ । त्यसैले छिटो बिहे भएको, छिटो बच्चा भएको महिलामा ह्युमन प्यापिलोमा भाइरसको संक्रमणसँगै पछि क्यान्सर हुने सम्भावना धेरै हुन्छ ।
 

पाठेघरको मुखको क्यान्सर यस्तो क्यान्सर हो, जसको कारण थाहा छ, रोकथाम पनि सम्भव छ तर पनि यसैको संख्या बढिरहेको छ । यदि अहिले नै सही तरिकाले अगाडि बढ्यौं भने अबको २० वर्षपछि झन्डै निर्मूल नै बनाउन सकिन्छ पाठेघरको मुखको क्यान्सरलाई ।

क्यान्सर त पछि हुने भयो, पहिला नै कुनै लक्षण देखा पर्छ होला नि ?

पाठेघरमा ह्युमन प्यापिलोमा भाइरसको संक्रमण भैसकेपछि झन्डै १० देखि २० वर्षपछि क्यान्सर हुने हो । तर कसैको शरीर कमजोर छ भने ५ वर्षमै हुन सक्छ । भाइरसको संक्रमण भएदेखि क्यान्सरसम्मको बीचमा यस्ता लक्षणहरू देखा पर्छन् :

योनीबाट फोहोर पानी बग्ने

सेतो पानी बग्ने

घाउ भएको जस्तो हुने, दुख्ने

धेरै चिलाउने

महिनावारीको बीचमा थोरै रगत जाने

यौन सम्पर्कपछि पीडा हुने वा रगत आउने जस्ता लक्षणहरू देखा पर्छन् ।

कतिलाई त कुनै पनि लक्षण नदेखिने हुन्छ । त्यसैले हरेक विवाहित महिलाले वा यौन सम्पर्कमा रहने २०, २५ वर्ष माथिका महिलाले स्त्रीरोग विशेषज्ञलाई देखाउने वा पाठेघरको मुखको पानी जचाउँने (मेडिकल भाषामा प्याप् जाँच) ।

कम्तीमा पनि एक पटक देखाउने र राम्रो रिपोर्ट आएको छ भने ३/३ वर्षमा जाँच गराउन सकिन्छ । तर नयाँ लक्षण केही आएका छन् भने तुरुन्तै जानु पर्छ । यस्ता खालका लक्षण क्यान्सर हुनभन्दा ५, १० वर्ष पहिला नै देखिने हो र त्यही घाउ बिग्रेर नै पछि गएर क्यान्सर हुने हो । त्यसैले छिटै उपचार गर्यो भने त क्यान्सर नै हुँदैन ।

विकसित देशमा हरेक महिलाले प्याप् जाँच गराएकै हुनुपर्छ, नत्र उनीहरूको इन्सुरेन्सले मान्दै मान्दैन । यो बाध्यकारी नै भयो, त्यसैले क्यान्सर हुनुअघि नै पत्ता लाग्छ र निको पनि हुन्छ, त्यसैले क्यान्सर हुने अवस्था कम भयो । हाम्रो देशमा त्यो चलन नै छैन । जबसम्म रोगले थला पार्दैन, तबसम्म हामी अस्पताल नै जाँदैनौ र जब पुग्छौँ, क्यान्सर निकै अघि बढिसकेको हुन्छ ।

रोकथामका लागि के गर्ने त ?

रोकथामको लागि दुई तरीका अपनाउन सकिन्छ । एउटा त नियमित प्याप् जाँच गर्ने । संक्रमण देखिए तुरुन्त उपचार गराउने, रोग अघि बढ्ने नै भएन । अहिले जिल्ला अस्पतालमा पनि यसको जाँच हुन्छ । पाठेघरको मुखको जाँचको लागि डाक्टर नै पनि चाहिँदैन, नर्सहरूले पनि जाँच गर्न सक्छन् । 

अर्को एकदम राम्रो रोकथाम भनेको खोपरभ्याक्सिन लगाउने । ह्युमन (प्यापिलोमा) भाइरसको खोप पत्ता लागेको दश वर्ष भैसकेको छ । विकसित देशमा लगाउनै पर्ने हुन्छ ।

तर हाम्रोमा अहिलेसम्म उपलब्ध हुन सकेको छैन । त्यो खोप लगाउन सकियो भने ९० प्रतिशत भन्दा बढी महिलाहरूमा ह्युमन (प्यापिलोमा) भाइरसको संक्रमण हुँदैन र क्यान्सर नै हुँदैन ।

खोप लगाउन पनि सजिलो छ, अविवाहित १३ देखि २६ वर्षका महिलाले लगाउने । ६ महिनाभित्र तीनवटा खोप लगाउन सकियो भने ९० प्रतिशत भन्दा बढी महिला सुरक्षित हुन्छन् । त्यो भनेको अहिले चार हजार जनालाई पाठेघरको मुखको क्यान्सर हुन्छ भने अब यो भ्याक्सिन लगायौं भने चारसय जनालाई पनि हुँदैन ।

विवाहित महिलाले यो भ्याक्सिन लगाउँदा के हुन्छ ?

यौन सम्पर्कमा आउनुअघि लगाउँदा ९० प्रतिशतभन्दा बढी सुरक्षा हुन्छ । तर यौनसम्पर्क भइसकेका महिलाहरूमा सुरक्षित हुने प्रतिशत ४० जति मात्र हुन्छ । त्यसैले घाटा त छैन, नाफा जुन हामीले पाउँथ्यौ त्यो पाईंदैन ।  लगाउन नहुने भन्ने पनि होइन ।

अविवाहितले त भ्याक्सिन लगाएर हुने भयो विवाहितले के गर्ने त ?

पाठेघरको मुखको पानी जाँच गराउने । रिपोर्ट राम्रो रहेछ भने हरेक तीन, तीन वर्षमा गराउँदा हुन्छ । तीन वर्षमा अस्पताल गएर जाँच गराउनु राम्रो बानी हो । अरू क्यान्सर लागेपछि बचाउन सकिएला, नसकिएला । तर पाठेघरको मुखको क्यान्सर भएर कसैको पनि मृत्यु हुन हुँदैन । यदि भयो भने त्यो हाम्रो स्वास्थ्य व्यवस्थाको कमजोरी हो ।

पाठेघरको मुखको क्यान्सर भए पछि उपचार सम्भव छ ?

क्यान्सर लागेपछि पनि उपचार सम्भव छ । पाठेघरको मुखको क्यान्सरमा पनि चरणहरू हुन्छन् । यसलाई चार चरणमा विभाजन गरिएको छ । अहिले पनि धेरै जना बिरामी दोस्रो, तेस्रो चरणमा आउनुहुन्छ । त्यो भनेको पाठेघरको मुखको घाउ बढेर अरू अङ्गलाई समेत समातेको हुन्छ ।

बिरामी ढिलो अस्पताल पुग्नुको मुख्य कारण चाहिँ पाठेघरको मुखमा घाउ भएर रगत बग्दा धेरैले महिनावारी नै गडबड भएको जस्तो लाग्ने भएर रहेछ । केहीले यौनाङ्ग भएकाले रोगबारे कुरा गर्न अप्ठ्यारो मानेर पनि हुने रहेछ ।

कतिपय बिरामीलाई तल्लो पेट दुख्ने, पिसाब पोल्ने हुन्छ । तर हाम्रो समाजमा यसलाई सामान्य रूपमा लिइन्छ । अनि धेरैजना ‘प्राकृतिक उपचार प्रविधि’ विज्ञापनको पछि जाने र उता केही नभएपछि मात्रै अस्पताल आउने भएकाले ढिला हुन्छ ।

सावधानी कसरी अपनाउने ?

सावधानी भनेको युवा अवस्थाका महिलाले असुरक्षित यौन सम्पर्क राख्न भएन । किनभने ह्युमन (प्यापिलोमा) भाइरस यौन सम्पर्कबाट सर्छ । भ्याक्सिन लगाएको छैन, बिहे भैसक्यो, बच्चा नै भैसक्यो भने प्याप् जाँच अर्थात् पाठेघरको मुखको पानी जाँच गराउनु पर्यो । संक्रमण वा केही नराम्रो रिपोर्ट आयो भने विशेषज्ञ डाक्टरलाई देखाउनु पर्यो ।

पहिलो, दोस्रो चरणमा भेटियो भने ९० प्रतिशत उपचार सम्भव छ । कडा निमोनिया भएको बिरामी निको हुने सम्भावना त्यति नहोला, तर पाठेघरको मुखको क्यान्सर निको हुन सम्भव छ । तर बेलैमा थाहा हुनु पर्यो ।
 

अन्तिम अपडेट: मंसिर ३, २०८१

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

विना न्याैपाने

विना न्याैपाने उज्यालाेमा कार्यरत हुनुहुन्छ।   

तपाईको प्रतिक्रिया

समाचार

लोकप्रिय

१

गुल्मीको धुर्काेटमा एउटै परिवारले चार सय मुरी धान फलायो

२

अर्जेन्टिना विश्वकपका लागि छनोट : चीनलाई हराउँदै जापान छनोट नजिक

३

रुस–युक्रेन युद्ध झनै खराब अवस्थामा, रुसले आणविक हतियार प्रयोग गर्ने चिन्ता बढ्यो

४

पुटिनद्वारा नयाँ आणविक सिद्धान्तमा हस्ताक्षर, युक्रेनलाई ल्यान्ड माइन दिन बाइडेन सहमत

विचार

उज्यालो टी भी

वैदेशिक रोजगारीमा जादा सुरक्षित हुने तरिका

मनोपरामर्शले बदलेको जीवन कथा

विदेशबाट श्रीमान् फर्काउने साहस बटुलेका वित्तीय कक्षा सहभागीका कथा

मेरो कथा मेरो भोगाई