चिसोमा बालबालिकाको ख्याल गरौँ

मंसिर २६, २०७७ शुक्रबार ९:५०:३२ | डा. गणेश राई

जाडो समयमा सबै उमेर समूहका मानिसमा विभिन्न स्वास्थ्य समस्या देखिने गर्छ । बालबालिका अझै बढी जोखिममा हुन्छन् । यो मौसममा बालबालिकामा विशेषगरी रुघाखोकी, निमोनिया, पखाला लाग्नेलगायतका स्वास्थ्य समस्या देखा पर्ने गर्छ । यो वर्ष यी रोगसँगै कोरोना भाइरसको जोखिम पनि उत्तिक्कै भएकाले यसतर्फ ध्यान दिन आवश्यक छ ।

कोरोना सङ्क्रमण भएको र अरु रोग लागेको कसरी छुट्याउने ?

कुनै पनि बालबालिकालाई सामान्य रुघाखोकी मात्रै लागेको छ भने आत्तिनु पर्दैन । सामान्य ज्वरो आएमा पनि धेरै असर गर्दैन । तर चार दिनसम्म पनि ज्वरो ठिक नभएमा, कोखा हानेमा र छिटोछिटो श्वास फेरेमा भने बालबालिकालाई अस्पताल लगिहाल्नुपर्छ । किनकी त्यो कोरोनाको लक्षण पनि हुन सक्छ । कोरोनाको लक्षण नभए पनि बालबालिकालाई जोखिम भएको हो भनेर बुझनुपर्छ ।

जसरी कोरोना भाइरसले निमोनिया गराउँछ, त्यसैगरी सामान्य रुघाखोकी बिग्रियो भने पनि जटिलता देखिन सक्छ । मुख्य जटिलता भनेको निमोनिया हो । त्योबाहेक दम पनि घातक हुन सक्छ । बच्चाले धेरै घ्यारघ्यार गर्ने, चाँडोचाँडो श्वास फेर्ने र खानेकुराहरु कम खाने लक्षण देखिनु भनेको चिसोका कारण पनि हुन सक्छ । र त्यो कोरोनाको लक्षण पनि हुन सक्छ ।

सामान्य झाडापखाला लाग्दा जीवनजल र जिन चक्की दिँदा ठिक हुन्छ । ६ महिनामाथिका बालबालिकालाई भने आमाको दूधसँगै अरु खानेकुरा पनि दिन सकिन्छ । जस्तै दालको रस, गेडागुडीको रस दिन सकिन्छ । बालबालिकाले केही खान नसकेमा, बेहोस भएमा र कम्पन आएमा भने तुरुन्त स्वास्थ्य संस्था वा अस्पताल लैजानुपर्छ ।

केके कुरामा ख्याल गर्ने :

खानेकुरा चिसो तथा फ्रिजबाट निकाल्ने बित्तिकै बालबालिकालाई खुवाउनु हुँदैन । बजारमा पाइने तथा तयारी खानेकुरा नखुवाउँदा राम्रो हुन्छ । भीडभाडमा सकेसम्म बालबालिकालाई लैजानु हुँदैन । लैजानै परेमा पनि मास्क लगाएर लैजाने गर्नुपर्छ ।

खानेकुरा खुवाउनुअघि र खुवाइसकेपछि पटक-पटक साबुन पानीले हात धुनुपर्छ । ६ महिनासम्मका बालबालिकालाई आमाको दूध मात्र खुवाउनुपर्छ । कतिपय अभिभावकमा चिसोको समयमा बालबालिकालाई फलफूल खुवाउन हुँदैन भन्ने बुझाइ छ । तर त्यसो होइन । यदि फोहोर र सडेगलेको फलफूल छ भने मात्र खुवाउनु हुँदैन । तर सिजनमा फल्ने स्वस्थ र ताजा फलफूल भने अलिअलि खुवाउँदा राम्रो हुन्छ ।

मौसमी फलफूल पनि अलिअलि खुवाउँदा राम्रो हुन्छ । सुन्तलालगायतका फलफूलमा पानीको तत्त्व, भिटामिन 'सी' पाइन्छ । यसले रुघाखोकी विरुद्ध प्रतिरोधात्मक क्षमता बढाउने हुँदा चिसो मौसममा सुन्तला र कागतीलाई उपयुक्त मानिन्छ ।

खोपहरु नियमित लगाउनुपर्छ । चिसो मौसममा प्रदूषणको समस्या पनि धेरै हुन्छ । प्रदूषणबाट पनि बालबालिकालाई जोगाउनुपर्छ । चिसोको समयमा भाइरसको सङ्क्रमण बढी हुन सक्छ । घरभित्र आगो बालेर, कोइला बालेर बस्नु हुँदैन । कोठामा भेन्टिलेसन हुनुपर्छ । यी कुराहरु हेर्दा सामान्य लाग्छ । तर यही सामान्य कुरामा ख्याल गरेमा बालबालिकालाई विभिन्न रोगबाट बचाउन सकिन्छ ।

आनीबानी बदलौँ

चिसोको समय बदल्न सकिँदैन । तर आनीबानी भने बदल्न सकिन्छ । चिसो खानेकुरा बालबालिकालाई नखुवाउने, बासी सडेगलेका खानेकुराहरु नखुवाउने, सबैजना एकैठाउँमा भेला भएर नबस्ने, व्यक्तिगत सरसफाईमा ध्यान दिने गर्नुपर्छ । जाडो छ भनेर बालबालिकालाई धेरै लुगा लगाइदिनु हुँदैन ।

कोरोनाले अहिले हामीलाई विभिन्न किसिमको रोगबाट पनि बचाएको छ । जस्तै हात धुने, मास्क लगाउने, भीडभाडमा नजाने गर्दा रोग लाग्ने सम्भावना कम भएको छ । तीबाहेक सरकारले दिने गरेको खोपको मात्रा पूरा गर्ने, फोहोर र सडेगलेका खानेकुरा नखुवाउने तथा व्यक्तिगत सरसफाईमा ध्यान दिनाले यस्ता रोगबाट बच्न सकिन्छ ।

(बाल रोग विषेशज्ञ डाक्टर गणेश राईसँग गरिएको कुराकानीमा आधारित)

अन्तिम अपडेट: मंसिर ८, २०८१

Disclaimer:

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

डा. गणेश राई

डाक्टर गणेश राई बाल रोग विषेशज्ञ हुनुहुन्छ ।

तपाईको प्रतिक्रिया

नाम (अनिवार्य)

इमेल (अनिवार्य) (गोप्य राखिनेछ)

प्रतिक्रिया दिनुहोस्