धेरै रिसाउने बानी छ ? यो कुरामा ध्यान दिनुहोस्

 भदौ ७, २०७५ बिहीबार ८:४३:२७ | विना न्याैपाने
unn.prixa.net

काठमाडाैं – रिस नभएका मान्छे कमै भेटिन्छन् । विभिन्न कारणले मान्छेलाई रिस उठ्छ । रिस बढ्दै गयो भने यसले नकारात्मक असर पार्छ ।

रिस र यसलाई नियन्त्रण गर्ने उपायबारे साथी विना न्यौपानेले शिक्षण अस्पताल महाराजगञ्जका मनोचिकित्सक डा. सरोज ओझासँग कुराकानी गर्नुभएको छ । 

अहिले जुनसुकै उमेर समूहको मानिसमा रिस बढ्दै गएको पाइन्छ, यसलाई कसरी बुझ्ने ?

सोच्दा या विचार गर्दा मान्छेमा एक प्रकारको भावना उतपन्न हुन्छ । त्यो भावना बाहिर व्यक्त गर्ने व्यवहार हो, त्यो व्यवहार विभिन्न किसिमका मानिसले व्यक्त गर्दछन् ।

खुसी भएको बेला खुसी र दुःखी भएको बेलामा दुःख व्यक्त गर्छ । रिसाउने भनेको कुनै बिरामी होइन । यो सामान्य अवस्था नै हो ।  रिसाउने पनि कुनै एउटा समय परिस्थिति हुन्छ । रिसाउनु रोग त होइन, तर यो सही ठाउँमा भएनर चाहिनेभन्दा बढी भयो भने यसले हाम्रो शरीरमा, मनमा, विचारमा र स्वास्थ्यमा नकरात्मक असर पार्न सक्छ ।

रिसाउने तरिका एउटै हुन्छ कि फरक फरक हुन्छ ?

धैरै फरक हुन्छ । केटा मान्छेको रिसाउने तरिका छुट्टै हुन्छ । उमेर अनुसार पनि फरक हुन्छ । सानो बच्चा हो भने रिसाउँदा आफ्नो घरको सामान बिगार्ने, फ्याँक्ने गर्न सक्छ । ठूलो मान्छे हो भने बढी कडा रुपमा रिसाउँदा घरको टेलिभिजन फुटाउने हुन्छ ।

कति मान्छे रिस उठेपछि रक्सी पिउने, चुरोट खाने गर्छ । महिलाहरुमा पनि स्कुल जाने किशोरीहरुले रिस पोख्नको लागि आफ्नो हात काट्ने पनि गर्छन् । कोही स्कुल नै जाँदैनन् , कोही सुतिदिन्छन् । रिसाउँदा व्यक्त गर्ने तरिका सबैको उमेर अनुसार फरक हुन्छ ।

कस्तो लक्षण देखियो भने रिस उठेको रहेछ भनेर बुझ्ने ?

सानोतिनो कुरामा नि  झर्किने स्वभावको ।

काममा ध्यान नदिने ।

त्यो मान्छे आफूलाई पनि असजिलो महसुस हुने ।

शरीरको विभिन्न भागमा पोलेको, झमझमाएको जस्तो हुने । 

मुटुको धड्कन बढ्ने । 

तत्काल प्रतिकृया दिने ।

खानेकुरा नखाने ।

के कारणले यस्तो लक्षण देखिन्छ ?

कारण धेरै हुन्छ, कसैलाई अफिसमा आफूले भने जस्तो भएन भने पनि रिस उठ्छ । कतिपयलाई हाफ्नो सम्बन्धमा चित्त बुझेन भने पनि रिस उठ्छ । कसैको शरीरमा स्ट्रस हर्माेन बढी भयो भने पनि रिस उढ्छ । त्योबेला उसको रक्तचाप पनि बढेको हुन्छ । 

रिसाउने केही हदसम्म नराम्रो नहोला, तर धेरै लामो समयसम्म भयो भने शारीरिक रुपमा पनि नकरात्मक प्रभाव पर्दछ ।

रिस बढेपछि कस्ता खालका समस्या निम्त्याउँछ ?

रिस कडा रुपमा भयो भने कसैको सम्बन्ध नै बिग्रन्छ ।

दैनिकी पूरा गर्न कठिन हुन्छ । भोक, निद्रा खलबलिन सक्छ । 

जिम्मेवारी पूरा गर्न सकेन भने जागिर पनि जान सक्छ ।

श्रीमान श्रीमतीमा रिस धेरै भयो भने सम्बन्ध बिच्छेद हुन सक्छ । 

कुनै पनि व्यक्तिको सामाजिक, मानसिक र शारीरिक समस्या हुन्छ ।

रिसलाई व्यवस्थापन गर्न सकिन्छ ?

सकिन्छ । जस्तै :

धेरै रिस उठ्ने वातावरण छ भने त्यो वातावरणबाट बाहिर निस्कने ।

पानी पिउने ।

रिसाएको बेलामा जे मन लाग्यो त्यै गर्नु हुँदैन । रिसाएको बेलमा विवेकले काम गर्नुपर्छ ।

समय लिएर सोच्नु पर्छ ।

आफ्नो दिमागलाई कतै लगाउनुपर्छ । जस्तै कसरत गर्ने, नाच्ने, म्युजिक सुन्ने ।

रमाईला पलहरु सम्झने, चिया कफी पिउने तथा सिनेमा हेर्ने गर्नुपर्छ । जसको कारणले रिसबाट उत्पन्न हुने नकरात्मक असर कम गर्न सकिन्छ । 

रिस उठ्नुभन्दा पहिला नै कस्तो साबधानी अपनाउन सकिन्छ ?

मानिसको मनोविज्ञान मानिस मानिसमा फरक फरक हुन्छ ।  त्यसैले आफ्नो मनोविज्ञानको बारेमा बुझी राख्नुपर्याे कि मलाई के गर्दा रिस उठ्छ भनेर । जुन रिस उठ्ने कारण छ त्यसलाई पहिला नै थाहा पाउनु पर्छ ।

जस्तै कसैलाई घरमा गएर पकाएको खाना मिठो लाग्दैन भने पहिला नै मिठो बनाउने प्रयास गर्नु पर्याे । आफ्नो नजिकको मान्छेले आफूले भनेको कुरा राम्रोसँग सुनेन भने रिस उठ्न सक्छ, त्यसको लागि सुन्नेगरी भन्न सक्नु पर्याे । अनि कसैले भनेको कुरामा तुरुन्त प्रतिक्रिया गर्न हुँदैन । तुरुन्तै प्रतिकृया दिंदा त्यसले आफ्नो परिवार, समाज र आफूलाई कस्तो असर गर्छ भनेर सोच्नुपर्ने हुन्छ ।

त्यसैले आफ्नो मनोभावनालाई नियन्त्रणमा राख्नुपर्छ ।  रिस नउठ्नको लागि पहिला नै सावधानी अपनाउने हो रिस उठे पनि रोक्न सकिन्छ । रिस एक किसिमको बाहिर निस्कने मनको भावना हो । रिसाउनै हुँदैन भन्ने होइन कि त्यसलाई सकारात्मक रुपमा लिनु पर्छ । 

अन्तिम अपडेट: कात्तिक ३०, २०८१

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

विना न्याैपाने

विना न्याैपाने उज्यालाेमा कार्यरत हुनुहुन्छ।   

3 Comments

  • सुदेश रेग्मी

    Aug. 24, 2018, 7 a.m.

    सकारात्मक सोचका संवाहक मनोचिकित्सक डा वझाका सल्लाह सुझाव नियमित पढ्न पाइयोस् । हाँसि खुसी जीउनका लागी ...

  •  0 Reply

  • Madan Risal

    Aug. 24, 2018, 4:56 a.m.

    Intresting and thoughtful article of dr ojha

  •  0 Reply

  • Rinjee tamang

    Aug. 23, 2018, 10:43 p.m.

    एक दम ठिक कुर हो

  •  0 Reply

तपाईको प्रतिक्रिया

समाचार

लोकप्रिय

१

गुल्मीको धुर्काेटमा एउटै परिवारले चार सय मुरी धान फलायो

२

अर्जेन्टिना विश्वकपका लागि छनोट : चीनलाई हराउँदै जापान छनोट नजिक

३

रुस–युक्रेन युद्ध झनै खराब अवस्थामा, रुसले आणविक हतियार प्रयोग गर्ने चिन्ता बढ्यो

४

पुटिनद्वारा नयाँ आणविक सिद्धान्तमा हस्ताक्षर, युक्रेनलाई ल्यान्ड माइन दिन बाइडेन सहमत

विचार

उज्यालो टी भी

वैदेशिक रोजगारीमा जादा सुरक्षित हुने तरिका

मनोपरामर्शले बदलेको जीवन कथा

विदेशबाट श्रीमान् फर्काउने साहस बटुलेका वित्तीय कक्षा सहभागीका कथा

मेरो कथा मेरो भोगाई