काभ्रेको भुम्लुमा लालपुर्जाको समस्या रहेका बासिन्दासँग पुनः नि...
मंसिर १०, २०८१ सोमबार
सिन्धुपाल्चोक - हेलम्बु गाउँपालिका–१ चिउरीखर्क गरिब मगर र दलित बस्ती हो । २०७२ सालको भूकम्पले थिलोथिलो भएको यस बस्ती बासिन्दाले आफ्नो थातथलोमा बस्न नसक्ने भएपछि सडक छेउ मोहीबापत कमाउँदै आएको जग्गामा भूकम्पको बेला पाएको रकमले घर बनाए।
घर बनाएको तीन वर्ष नपुग्दै गएकाे असार १ गते मेलम्ची खोलामा आएको बाढीले न घर रह्यो, न आफूले मोहीबापत कमाउँदै आएको जमिन नै । भूकम्प होस् वा बाढी पहिरोको विपद्, यसको सबैभन्दा बढी मार भुइँमान्छेलाई पर्छ । यसको मार आज चिउरीखर्कका गरिब जनताले बेहोरिरहेका छन् ।
पटक–पटकको प्राकृतिक प्रकोपका कारण यो बस्तीका मानिसको जीविका उकासिनुको साटो झन भासिएको छ । चिउरीखर्कका गोपाल थापामगर भन्नुहुन्छ,'भूकम्पमा बनाएको घरको ऋण तिर्न सकेको छैन अर्को विपत्ति झेल्नुपर्यो । न घर रह्यो न जग्गा, अब कसरी जीविका धान्ने ।'
चिउरीखर्कमा यस्ता २२ घरधुरी छन् । सबैको अवस्था उही, न घर रह्यो न जमिन । भूकम्पका कारण विस्थापित भएका यस बस्तीका बासिन्दा अब पुरानै थातथलोमा बस्न बाध्य छन् तर आशा भने मारेका छैनन् ।
काले कामी भन्नुहुन्छ,'जे हुनु भयो अब पुरानो थातथलोमा फर्कनेबाहेक अरु विकल्प छैन । यहीँ घर बनाउने र पाखो फाँडेर खेती लगाउन सुरु गर्ने हो, बच्नु त पर्यो ।' त्यसैले उनीहरुले पुरानै थलोमा अस्थायी आवास बनाउन सुरु गरिसकेका छन् ।
यस समुदायमा गाउँपालिकाको डिजाइनअनुसार स्टार्ट फण्डको सहयोगमा केयर नेपाल, पिपुल इन नीड र सामुदायिक आत्मनिर्भर सेवा केन्द्रको सहकार्यमा २० वटा तीन कोठे अस्थायी आवास निर्माण भइरहेका छन् ।
वर्षायाम, दिनहुँको झरी र घामले बस्न धौधौ भएको बेला निर्माणाधीन अस्थायी आवासले चिउरीखर्कवासीको मनमा बाढीको पीडा भए पनि मुहारमा हाँसो थपिएको छ । नजिकिँदो चाडबाडमा बास र गाँस गुमाउँदाको पीडामा तत्काल घर बनाउन पाउँदा उनीहरुको मुहारमा हाँसो थपिएको हो ।
चन्द्रकुमारी थापामगर भन्नुहुन्छ,'बाढीमा बाँचेको शरीरलाई जोगाउन त्रिपाल हालेर बसेका छौँ । घाम र पानीमा बस्न धेरै धौ–धौ भएको छ । त्यसैले हामी सबै मिलेर घर बनाउन जुटेका छौँ । एक महिनापछि पुरानै थलोमा सर्ने योजना छ । त्यही घरमा बसेर चाडबाड मान्ने हो ।'
कुल १०७ घरपरिवार विस्थापित रहेको तथ्याङ्क रहे पनि करिब ९० घर पूर्णरूपमा क्षति भएको गाउँपालिकाका अध्यक्ष निमाग्याल्जेन शेर्पाले बताउनुभयो । उहाँले अहिले अस्थायी आवास निर्माणलाई प्राथमिकता दिइएको र सरकारले दिने भनेको पाँच लाख रुपैयाँ आउने बित्तिकै स्थायी आवासका निम्ती काम थाल्नेसमेत जानकारी दिनुभयो ।
गाउँपालिकाले बनाएको मापदण्ड र प्राविधिक लागतअनुसार एकै किसिमको घर निर्माण गर्ने लक्ष्य लिइएको गाउँपालिकाले जनाएको छ । गाउँपालिकाको प्राविधिक ‘स्टमेट’अनुसार तीन लाख ६६ हजार रुपैयाँ बराबरको अनुमानित लागतमा निर्माण हुने घरमा दुई कोठा, भान्छा, शौचालय र धारा हुनेछन् ।
इन्द्रेणीले १७ तथा हेल्बटास र पिनले ४२ अस्थायी आवास र देशभरका कलाकारद्वारा सञ्चालित सिन्धु सहयोग कोषको समूहले ४३ वटा पक्की घर निर्माण गरिदिने भएको अध्यक्ष शेर्पाले बताउनुभयो । यही असार १ गते मेलम्ची नदीमा आएको भीषण बाढीले ठूलो क्षति पुर्याएको थियो ।
बाढीले मेलम्ची खानेपानी ड्याम, तिम्बु बजार, चनौटे बजार, तालामाराङ बजार, मेलम्ची बजारलगायतको क्षेत्र क्षत विक्षत बनाएको थियो । बाढीले हेलम्बु गाउँपालिका र मेलम्ची आसपासका २५४ घर पूर्ण क्षति भएका थिए भने ६९६ घरधुरी विस्थापित भएका थिए ।
उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।