अमेरिकाले सुलेमानीलाई कसरी ड्राेनकाे निशाना बनायो ?

पुष २२, २०७६ मंगलबार १६:३३:२७ | एजेन्सी

काठमाण्डौ – अमेरिकाले गएको जनवरी ३ मा बगदाद विमानस्थलनजिक ड्रोनबाट आक्रमण गर्दै ईरानको अल–कुद्स फोर्सका प्रमुख कासिम सुलेमानीलाई निसाना बनाएर हत्या गर्‍याे ।

पूर्ण तयारीपछि अमेरिकी राष्ट्रपति डोनाल्ड ट्रम्पको आदेशमा हवाई आक्रमण भएको जासुसी सूत्रले अमेरिकी सञ्चारमाध्यमलाई बताए ।

संवाददाताका अनुसार सुलेमानी केही समय पहिले इराक पुगेका थिए र ईरान समर्थित इराकी सेनासँगै दुई वटा गाडीसहित यात्रा गरिरहेका थिए । बीबीसीकोम अनुगमन सेवा 'बीबीसी मनिटरिङ्ग'का अनुसार सुरुवातमा ईरानी टीभी च्यानलमा अमेरिकी सेनाले हेलिकप्टरमार्फत इराकमा यो आक्रमण गरेको खबर फैलाइएको थियो ।

ड्रोनबाट आक्रमण

यद्यपि अमेरिकी सञ्चारमाध्यमका अनुसार यो आक्रमण मानवरहित एअरक्राफ्ट एमक्यू–९ रीपरको माध्यमबाट भएको थियो । यो ड्रोनले अधिकतम ४८० किलोमिटर प्रतिघण्टाको रफ्तारमा उडान भर्न सक्छ ।

अमेरिकाले अहिलेसम्म अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलनजिक यो प्रविधिको प्रयोग र यसबाट सम्बन्धित इलाकाको एअर ट्राफिकमा हुनसक्ने सम्भावित खतरालाई लिएर केही भनेको छैन ।

याे पनि पढ्नुस्

हवाई आक्रमणमा ईरानकाे कुद्स फाेर्सका प्रमुख साेलेमानीकाे ज्यान गयाे

सैन्य कमाण्डर हत्या गर्ने अमेरिकासँग बदला लिने इरानको चेतावनी

द न्युयोर्क टाइम्सले सरकारी स्रोतलाई उद्धृत गर्दै लेखेको छ, ‘ड्रोनले दुई वटा गाडीमा मिसाइल प्रहार गर्‍याे । यो मिसाइल लक्ष्यअनुरुप नै एअरपोर्टको कार्गाे टर्मिनलनजिक प्रहार गरिएको थियो ।’

अरबी टेलिभिजन अल अरेबियाले आफ्नो प्रतिवेदनमा अमेरिकाले हेलफायर आर ९ एक्स मिसाइल प्रहार गरेको थियो, जसलाई निन्जा पनि भनिन्छ । आकाशबाट धर्तीमा प्रहार गरिने यो मिसाइल युद्ध ट्याङ्क नष्ट गर्न बनाइएको हो, जसलाई हेलिकोप्टर र हवाई जहाजको माध्यमबाट छोड्न सकिन्छ ।
प्रतिवेदनमा अनुसार मध्य पूर्वमा कुनै कारबाहीमा अमेरिकाले नवौँ पटक यस्तो किसिमको मिसाइल प्रयोग गरेको हो ।

इराकमा अमेरिकी अड्डाबाट आक्रमण भयो

आक्रमणको केही समयपछि यसलाई इराकमा रहेको एक अमेरिकी अड्डाबाट सहकार्य गरिएको थियो ।

शिया मिलिशिया समूहको तर्फबाट शेयर गरिएको एक भिडियोमा सुलेमानी सवार रहेको कारको अवशेष जल्दै गरेको देखाइएको छ ।

एक अर्काे तस्बिरमा रगतले लतपतिएको सुलेमानीको हात देखाइएको छ, जसमा उनले आफ्नो मन पर्ने औँठी लगाएका थिए ।

इराकी आर्मी ज्वाइन्ट अपरेशन फोर्सेजले बगदाद विमानस्थलको बाहिरिने गेटनजिक सडकमा जलिरहेको कारको तस्बिर आफ्नो आधिकारिक फेसबुक पेजमा राखेको थियो ।

ज्यान गुमाउनेको बारेमा के थाहा छ ?

आक्रमणको कैयौँ घण्टासम्म पनि यसबार शिकार भएका मानिसहरुको पहिचान र उनीहरुको सङ्ख्यालाई लिएर आधिकारिक घोषणा गरिएन । अमेरिका र अरबका सञ्चारमाध्यमले जासुसी सूत्रलाई उद्धृत गर्दै आक्रमणमा ६/७ जना शिकार भएको दाबी गरिएको थियो ।

जनरल सुलेमानीसँगै ईरानले इराकका सैन्य कमाण्डर अबु महदी अल महान्दिसको ज्यान गएको पुष्टि गरेको छ । महान्दिस ईरान समर्थित मोबिलाइजेशन फोर्सेस अफ् इराकमा उपप्रमुख थिए ।

ईरानको सरकारी टीभी च्यानलका अनुसार आक्रमणमा ज्यान गुमाएका तीन जना सैनिक रेभोल्युशनरी गार्डका हिस्सा थिए तर द न्युयोर्क टाइम्सले भने आक्रमाणमा ज्यान गुमाउने ईरानी सैनिकसँगै सुरक्षाका लागि खटिएका इराकी सेनाका सदस्य पनि थिए ।

अल अरेबियाले भने ज्यान गुमाउनेमा सुलेमानीसँगै लेबनानी हिजबुल्लाहका अधिकारी पनि रहेको दाबी गरेको छ ।

सुलेमानी र अन्य व्यक्तिहरुको गैरन्यायिक हत्यालाई लिएर संयुक्त राष्ट्रका दूत एग्नेस कल्लामार्डले प्रश्न उठाएका छन् । उनले ट्वीटरमा लेखेका छन्, ‘कासिम सुलेमानी र अबु महदी अल महान्दिसको हत्या गैरकानुनी हो र अन्तर्राष्ट्रिय मानवीय कानुनको उल्लङ्घन हो । कसैलाई छानेर मार्नका लागि यसरी ड्रोन र दोस्रो चीजको प्रयोग गर्नु अवैध हो ।’

‘पेन्टागनको बयानमा भने सुलेमानीको अलावा अरु को मारिएका थिए भन्ने कुराको आशय व्यक्त गरिएको छैन । सायद । गैरकानुनी । जरुर ।’

अमेरिकी सरकारले भने ईरानले ‘सक्रियरुपमा इराकमा अमेरिकी राजनैतिक र यो क्षेत्रमा दोस्रो सदस्यमाथि आक्रमणको योजना बनाइरहेको’ बताएको छ । तर यो कुराको कुनै सबुत छैन ।

आक्रमणको कारण के थियो ?

इराकमा अमेरिकाको यो आक्रमण भर्खरै अमेरिका र ईरानबीच बढ्दै गरेको तनावपछि भएको हो ।

गएको हप्ता इराकको किरकुकमा भएको आक्रमणमा अमेरिकी ठेकेदारको ज्यान गएको थियो र सेनाका चार जना घाइते भएका थिए । यो आक्रमणमा अमेरिकाले ईरानका सुलेमानीलाई जिम्मेवार ठहराएको थियो ।

द वाशिङ्टन पोस्ट अनुसार यो घटना पनि अक्रमणको एउटा कारण हो तर केही दिनपछि गएको डिसेम्बर ३१ को साँझ ईरान समर्थित सेनाका सदस्यहरुले बगदादमा रहेको अमेरिकी दूतावास घेरेका थिए ।

अमेरिकी सञ्चारमाध्यमका अनुसार यो घटनालाई लिएर अमेरिकाले या क्षेत्रमा सैनिकको सङ्ख्या बढाउने मात्र नभएर जवाफी कारबाहीको योजना बनायो ।

याे पनि पढ्नुस्

सन् २०१८ मा डोनाल्ड ट्रम्पले ईरानसँगको परमाणु सम्झौता समाप्त गरेपछि ईरानमाथि धेरै किसिमका प्रतिबन्ध लगाउँदा ईरानको अर्थव्यवस्थामा हलचल आएको थियो । यहाँबाट यी दुई देशको सम्बन्ध थप चिसिएको हो ।

गएको वर्षको जुन महिनामा ईरानले अमेरिकी ड्रोनलाई प्रहार गरेर खसालेको दाबी गरेपछि डोनाल्ड ट्रम्पले हवाई आक्रमणको तयारी गरेका थिए तर पछि रद्द गरिदिए ।

हार्मुज जलडमरुमध्यमा कैयौँ जहाजमा भएको आक्रमणपछि यी दुई देशको सम्बन्ध थप बिग्रियो । त्यसपछि साउदी अरबको तेल कम्पनी अराममा भएको आक्रमणको आरोप पनि ईरानमाथि लाग्यो ।

सुलेमानीको मृत्यु ईरानलाई कति ठूलो झट्का ?

जनरल कासिम सुलेमानी ईरानका शक्तिशाली सैन्य अनुहार मात्र थिएनन, देशका सबैभन्दा प्रभावशाली व्यक्तिमध्ये एक थिए । उनी आयोतोल्लाह खामनेईपछि दोस्रो स्थानमा थिए, जसलाई उनी सिधै सम्पर्क गर्थे ।

मध्य पूर्वमा ईरानको सैन्य शक्ति र रणनीतिको लागि मात्र नभइ खामनेई सुलेमानीलाई युद्ध र शान्तिको मुद्दामा ईरानको सच्चा चान्सलर मान्थे ।

द न्युयोर्क टाइम्सका अनुसार सुलेमानी यति महत्वपूर्ण थिए कि जसलाई लिएर बराक ओबामा र जर्ज डब्ल्यू बुशको सरकारले पनि समाप्त गर्ने विचार गरेको थियो तर ईरानसँग युद्ध नचाहन यो विचार स्थगित भयो ।

६२ वर्षीय सुलेमानी सन् १९८० को दशकमा इराकसँग भएको युद्धमा भाग लिएपछि ईरानको राजनीतिमा आएका थिए । उनी इस्लामिक स्टेटविरुद्धको लडाइँ र दोस्रो प्रभावकारी नेटवर्क बनाउने रणनीतिकार पनि रहे ।

राष्ट्रपति बशर अल–असदले सिरियामा विद्रोहीविरुद्ध युद्ध गर्ने तरिका परिवर्तन गर्ने श्रेय पनि जनरल सुलेमानीलाई जान्छ ।

इराकमा पाँच हजारभन्दा बढी अमेरिकी सेना तैनाथ छन् ।

यद्यपि बीबीसीका रक्षा तथा कुटनीतिक विषयका संवाददाता मार्कसका अनुसार सुलेमानीको हत्यापछि ईरानको तर्फबाट ढिलै प्रतिक्रिया आए पनि कडा प्रतिक्रिया नदिइएको भन्न असम्भव छ ।

उनले भने, ‘ईरानको प्रतिक्रिया यस क्षेत्रमा रहेका अमेरिकी सेनाको हितविरुद्ध हुन सक्छ तर यो अमेरिकासँग जोडिएको कुनै दोस्रो लक्ष्य पनि हुन सक्छ, जसलाई ईरानले चपेटाका रुपमा लिन सक्छ ।’

अन्तिम अपडेट: मंसिर २, २०८१

Disclaimer:

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

तपाईको प्रतिक्रिया

नाम (अनिवार्य)

इमेल (अनिवार्य) (गोप्य राखिनेछ)

प्रतिक्रिया दिनुहोस्