‘परदेशीको पीडा बुझ्दिने कोही छैन’

 भदौ १२, २०७७ शुक्रबार १७:२३:८ | सन्जिता देवकोटा

काठमाण्डौ – काम, कमाइ र भिसा नहुँदा पनि घर फर्कंन नपाउँदा कस्तो होला ?

महिनौंदेखि एउटा सानो कोठामा सात जनासम्म कोचिँदा कति उकुसमुकुस होला ? कतारबाट जेएन पौडेल भन्नुहुन्छ, ‘चिल्ला गाडीमा एसीको चिसोमा हिँड्ने हाम्रो देशका नेताहरुले खाडीमा घर फर्कने दिन कुरिरहेका नेपालीले भोगेका पीडा एकपल्ट भोग्नुपर्छ ।

उहाँको मनमा घरीघरी यस्तै सवालहरु आउँछन् । जो देशमै छन्, भोको पेट बस्न परेको छैन । दुःख साट्ने कोही नहुँदा एक्लै रुन परेको छैन । आफ्ना मानिसको याद आउँदा तस्बिर छुन परेको छैन । उनीहरुलाई के थाहा महामारीमा खाडीमा रोइरहेका नेपालीको व्यथा ? 

सरकारले त बस जहाँ छौ त्यही सुरक्षित भएर बस भनिदिएको छ । कहिले उद्धारको नाममा महंगो भाडा तोकिदिएको छ, त घरी घटाएको छ । आफ्नै खर्चमा म फर्कन्छु भन्नेहरुको आवाज पनि बेवास्ता गर्दै दिनमा पाँच सय जना मात्र फर्कन पाउने भन्दै सङ्ख्या तोकिदिएको छ । 

सरकारको यस्ता थुप्रै अपरिपक्क निर्णयले खाडीमा महिनौंदेखि छटपटाइरहेका जेएनजस्ता हजारौं श्रमिकको पाइला रोकिदिएको छ । उनीहरु न घर फर्कन, सक्छन् न त अब विदेशमा नै शान्तसँग बस्न । जेएनको कतारको भिसा सकिएको तीन महिना भयो । भिसा सकिएपछि काम हुने कुरै भएन । तीन महिनादेखि जेएन घर फर्कने दिन कुरिरहनुभएको छ । तर पालो कहिले आउला त ? 

जेएन बेलाबेलामा दूतावासले घर फर्कनेको नामसहित निकालेको सूची हुर्नुहुन्छ । आफ्नो नाम खोज्नुहुन्छ, अनि अत्तालिनुहुन्छ । कारण उहाँकोभन्दा अघि ९ हजार जनाको नाम छ । सरकारले कतारका लागि उडान सङ्ख्या निकै कम तोकेको छ । औंला भाच्दा अझै ६ महिनापछि आफ्नो पालो आउने अनुमान लगाउनुहुन्छ, उहाँ ।

अझै ६ महिना कतारमा कसरी बित्दा ? कल्पना मात्रै गर्दा पनि अत्यास लाग्छ उहाँलाई । रीसले दिमाग तात्छ । बेलाबेलामा त बेसहारा झैं लाग्छ । तर गर्ने के त ? 

‘ऋण लागोस् तर दिन नलागोस् भन्थे, तर यहाँ त खै के लाग्यो थाहा छैन, ऋण काढेर भए पनि घर जान्छु भनेको हो, सरकारले नै रोक्छ,’ जेएन निराश हुँदै भन्नुहुन्छ, ‘म अझै ६ महिना  के गरेर बसौं त सरकार ?’

समस्याले मात्र होइन, त्यहाँ त सरकारको मर्जी चाहिन्छ । अब गर्ने के जेएनलाई नै थाहा छैन ।

काम भए, कतारमा बस्न मिल्ने भिसा भए, ज्यान पाल्न सक्ने कमाइ भए पनि अझै केही समय कतारमै बस्थें भन्ने लाग्छ जेएनलाई । तर भिसाको अवधि सकियो । करारको अवधि पनि सकियो । कतारी कानुनअनुसार अब घर फर्कनैपर्छ । नभए अब जरिवाना तिर्नुपर्छ । जुन जरिवानामा अहिले ऋण काढेर फर्कनुभन्दा पनि महंगो पर्न सक्छ । तर परिबन्धले घेरेको छ । समस्याले मात्र होइन, त्यहाँ त सरकारको मर्जी चाहिन्छ । अब गर्ने के जेएनलाई नै थाहा छैन ।

कतारमा यस्तो समस्या भोग्नेमा जेएन एक्लो हुनुहुन्न । राजन गोलेको जागिर गुमेको पाँच महिना हुन लाग्यो । सरकारले बनाएको मापदण्ड अनुसार त राजनको वैदेशिक रोजगार कल्याणकारी कोषको रकमबाट उद्धार हुनुपर्ने हो । तर उहाँले त आफैं घर फर्कन्छु भन्दा पनि पाउनुभएको छैन ।

पहिलो काम गुम्यो । दुई महिनाअघि भिसाको अवधि पनि सकियो । काम गुम्नासाथ उहाँले घर फर्कन गर्नुपर्ने प्रक्रिया अनुसार दूतावासमा आफ्नो विवरणसहित फारम भर्नुभएको थियो । घर फर्कनेका सूचीमा दूतावासले राजनको नाम पनि निकालेको छ । तर जहाज चढ्ने पालो आएको छैन । अब त जहाज चढ्नै हैन। पेट भर्नसमेत मुश्किल पर्न थालेको छ । कहिलेसम्म यसरी चल्ला ? राजन भन्नुहुन्छ, ‘त्यो मलाई थाहा छैन, सरकारलाई थाहा होला ।’

कम्पनीले घर जान टिकट ल्याउ भन्छ, कहाँबाट ल्याउनु ?

झापाका सुर्दशन क्षेत्री यूएईमा बेरोजगार भएको पाँच महिना भयो । काम नभए पनि, साथमा एक रुपैयाँ दाम नभए पनि अहिलेसम्म कम्पनीले साथ दिएको छ । खान र बस्न कम्पनीले केही मात्रामा सहयोग गरेको छ । कम्पनी सुर्दशनसहित अन्य नेपालीलाई घर पठाउन तयार छ । टिकटको व्यवस्था गर, लाग्ने रकम व्यर्होछु पनि भनेको छ । तर टिकट नै नपाउँदा उहाँहरु पाँच महिनादेखि घर फर्कन पाउनुभएको छैन । 

‘नियमित उडान भनेको छ, तर एक महिनामा ५, ६ वटा उडान हुँदैछ, अब झन् पालो कहिले आउला ?’ गुनासो गर्दै सुर्दशन भन्नुहुन्छ, ‘मर्नु न बाँच्नु भएको छ ।’

‘एकै दिन यूएईबाट ५, ६ उडान हुँदा त अहिलेसम्म १५ हजार जना फर्किए, त्यसमा म जस्ता महिनौंदेखि घर फर्कने दिन कुरिरहेकाहरु फर्कन पाएनौं, अब नियमित उडान रे, तर उडान तालिका हे¥यो भने दिमागले काम गर्दैन,’ राजु भन्नुहुन्छ । 

यूएईमै सिन्धुधीका राजु थापाको अत्यास पनि उस्तै छ । दिनमा चार्टर्ड उडान नै भए पनि ५, ६ वटा उडान हुँदा पनि घर फर्कने पालो नआउँदा निराश हुनुभएका राजुको आश नियमित उडानको तालिका हेरेपछि झन मरेको छ । 

‘एकै दिन यूएईबाट ५, ६ उडान हुँदा त अहिलेसम्म १५ हजार जना फर्किए, त्यसमा म जस्ता महिनौंदेखि घर फर्कने दिन कुरिरहेकाहरु फर्कन पाएनौं, अब नियमित उडान रे, तर उडान तालिका हे¥यो भने दिमागले काम गर्दैन,’ राजु भन्नुहुन्छ । 

महिनौंसम्म बेरोजगार भएर घर फर्कने दिन कुर्न चुपचाप आफ्नो घरमा बसेजस्तो सजिलो छैन । परदेशी ठाउँ, सबैभन्दा पहिला त पेटले दुःख दिन्छ । पेट भर्न समस्या पर्छ । बस्न जसोतसो कम्पनीको क्याम्पमा पाइहाले त ठिकै हो । नत्र सडककै बास हुन्छ । 

अर्को मुख्य समस्या भिसाको अवधिको हुन्छ । भिसा विना एक दिन बढी बस्दा पनि ओभरस्टे वापतको जरिवाना तिर्नपर्छ । बाहिर निस्कंदा कोरोनाको मात्र हैन, प्रहरीले पक्राउ गर्ने डर हुन्छ । 

कमाउन र सुन्दर भविष्य बनाउन परिवार र देश नै छाडेर परदेश गएकाहरु यस्ता यातना सहेर कहिलेसम्म बस्न सक्लान् ? राजु भन्नुहुन्छ, ‘यहाँको तनाव सहनुभन्दा त मिल्ने भए हामी हिँडेरै आउथ्यौं, तर बाध्यता घर फर्कन जहाजै चढ्न पर्छ ।’

घरव्यवहार, ऋण धन त परको कुरा । अहिले परदेशीलाई सबैभन्दा प्यारो ज्यान छ । ज्यान बाँचे फेरि कमाउँला, आफ्नै पाखापखेरो फोडौंला भन्ने मनस्थितिमा पुगेका छन् धैरै । राजुको पनि सोच यही छ । तर खै, फर्कने दिनसम्म स्वास्थ्य अवस्था कस्तो होला ?

राजु निराश हुँदै भन्नुहुन्छ, ‘घरीघरी त लाग्छ, कोरोना लागेर मरियो भने, सास होइन, लाश पनि घर नजाने भयो ।’

परदेशीको पीडा बुझ्दिने कोही छैन

मलेसियाको जोहरमा काम गर्ने इन्द्र कार्कीको चार महिना भयो काम बन्द भएको  । कोरोनाको कारण मलेसियामा लकडाउन सुरु भएपछि उहाँले काम गर्ने होटल बन्द भयो । होटलले बस्न त दियो । तर खान आफ्नै । काम हुँदा त महिनाको ९ सय रिंगिट तलब आउँथ्यो । कामै नभएपछि तलब कसरी आओस् । चार महिना यसै बस्नु पर्दा यसअघि घर पठाउन भन्दै जम्मा गरेको पैसा पनि सकियो । 

इन्द्रलाई लाग्छ, खाडी र मलेसियामा नेताका छोराछोरी छैनन्, न त आफन्त नै । हुन्थे भने चाडो उद्धार हुन्थ्यो, नभए पनि स्वदेश फिर्तीको लागि सही र व्यवस्थित निर्णय त हुन्थ्यो ।

अब घर आउने उपाय के होला त ? बलरामलाई नै थाहा छैन । भन्नुहुन्छ, ‘परदेशीको पीडा बुझिदिने कोही छैन ।

‘गरिब किसानका छोराछोरीले पसिना बगाउने यो देशमा, हाम्रो पीडा कस्ले बुझ्ने,’ इन्द्र भन्नुहुन्छ, ‘सत्ता त यतिबेला आफ्नै स्वार्थमा रुमलिइरहेको छ, खाडीको गर्मी र भोको पेटमा मर्नेको आँसुले नछुने रहेछ ।’

जसरी हुन्छ इन्द्र घर फर्कन चाहनुहुन्छ । तर खल्ती रित्तो छ । अब त ऋण काढेर घर फर्कन्छु भन्ने आँट पनि सकिएको छ, इन्द्रको । कम्पनीले घर फर्कने टिकट नदिने भनिसकेको छ । 

‘केही गरी घर फर्कने पालो आयो भने पनि पीसीआर परीक्षण गर्ने पैसा छैन, सरकार र दूतावासले हाम्रो पीडा बुझ्ने हैन,’ इन्द्र सोध्नुहुन्छ, ‘यस्तो बेला के गर्ने उपायहरु सरकारले नै भनिदिओस् न ।’

मलेसियामै पाँच महिनादेखि बेरोजगार हुनुभएका बलराम रायको गुनासो पनि उस्तै छ । कम्पनीले नै घर पठाउन कुनै चासो दिएको छैन । 

बलराम भन्नुहुन्छ, ‘कम्पनीले वास्ता गरेन घर जाने कसरी भनेर दूतावासमा समस्या राखेको हो, दूतावासले पनि चासो दिएन ।’ खान छैन, बस्नलाई भिसा छैन । कम्पनीसँग गुनासो गरौं कम्पनी जिम्मेवार छैन ।

अब घर आउने उपाय के होला त ? बलरामलाई नै थाहा छैन । भन्नुहुन्छ, ‘परदेशीको पीडा बुझिदिने कोही छैन ।

अन्तिम अपडेट: मंसिर ७, २०८१

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

सन्जिता देवकोटा

उज्यालोमा कार्यरत सन्जिता देवकोटा वैदेशिक रोजगार र नेपाली महिलाका बिषयमा कलम चलाउनुहुन्छ ।  

तपाईको प्रतिक्रिया

समाचार

लोकप्रिय

१

कीर्तिपुर मैदानमा नयाँ डिजिटल स्कोर बोर्ड, दर्शकका लागि ‘फ्यान जोन’ र कुर्सीसहितको प्याराफिट

२

धरहरा चढ्नका लागि मूल्य निर्धारण

३

बगेर खेर गइरहेछ भोटको नुन

४

चीनले फ्रान्स, जर्मनीलगायत २९ वटा देशका लागि एकपक्षीय भिसामुक्त नीति लागू गर्‍याे

विचार

उज्यालो टी भी

वैदेशिक रोजगारीमा जादा सुरक्षित हुने तरिका

मनोपरामर्शले बदलेको जीवन कथा

विदेशबाट श्रीमान् फर्काउने साहस बटुलेका वित्तीय कक्षा सहभागीका कथा

मेरो कथा मेरो भोगाई