चितवनमा धान उत्पादन घट्यो
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
सोध्ने गणकलाई उल्टै प्रश्नको दनक !
नमस्कार आमा !
आमा रे, हैन नानी तिमी मेरी कुन चाहिँ छोरी पर्यौ त ? मेरा छोरीहरू त सबै ठूल्ठूला भएर उहिल्यै बिहे गरेर पठाइसकेँ । तिमी त सानी देखिन्छौ । नातिनी पनि हैनौ !
म तपाईंकी छोरी हैन आमा, छोरीजस्तै चाहिँ हुँ । त्यसैले आमा भनेको नि ।
लौ लौ त्यसरी आमा भनेर चेपारो घस्ने धेरै आए, गए । हामीलाई केही न केही । ल भन तिमी चाहिँ के को लागि आयौ नि ?
म जनगणना गर्न आएको आमा ।
के हो नि जनगणना भनेको ?
जन भनेको मान्छे, गणना भनेको गन्ने । तपाईंको, तपाईंको परिवारको बारेमा सोध्न आएको क्या । अहिले सरकारले देशभरि जनगणना अभियान चलाएको छ । तपाईंजस्तै देशभर भएका सबै मान्छेको गणना भइरहेको छ क्या !
मान्छे गन्ने भनेपछि गन न त लौ । मलाई देखिहाल्यौ, म एक जना । बुढा उ तल खेतमा गएका छन्, बाटोमा जाँदा देख्छौ, उतै गन । उ त्यहाँ पर चार नाति–नातिना खेलिरहेका छन्, तिनलाई पनि गन । छोरा–बुहारी उनीहरूकै काममा छन्, देख्यौ भने गने भइहाल्यो । ल अब म पनि काममा निस्कन लागेको, खै बाटो छोड ।
एकछिन पर्खनुहोस् न आमा । अरू कुरा पनि सोध्नुपर्छ क्या, एकछिन आँगनमा बस्नुहोस् न ।
अरू के सोध्नुपर्छ र नानी ?
गाईभैँसी, भेडाबाख्रा, हाँसकुखुरा, घरजग्गा जस्ता परिवारका अरू कुरा पनि सोध्नुपर्छ क्या ।
अनि अघि मान्छे गन्ने भनेकी हैनौ र ? अहिले गाईँभैसी पनि गन्ने भन्न थाल्यौ त ! तिमी मान्छे गन्न आएकी कि हाँसकुखुरा गन्न ? जनगणना भनेपछि मान्छे गनेर गए भइहाल्यो नि, तातो न छारो अरू के सोध्नुपर्यो त ?
सोध्नुपर्छ आमा । एकछिन त हो, धेरैबेर लाग्दैन ।
ल ल सोध, के के सोध्ने हो, आफूलाई यहाँ बेर भइसक्यो ।
अनि आमा यो घरको मूली चाहिँ को नि ?
मूली त म हो नि, तर घरको त मूला छन् । बुढा मान्छे क्या । उनी घरमूला, म घरमूली ! तिमीलाई चाहिएको चाहिँ मूला हो कि मूली ?
ए ए बुझेँ, बा हुनुहुँदो रहेछ घरमूली ।
कुरा बुझिनौ कि क्या हो ? बा मूला हो, म मूली हो । बा घर भएको बेला उनी मूला, उनी अन्त गएको बेला म मूली !
अनि तपाईंको बैंक खाता छ आमा ?
के हो बैंक खाता भनेको ? न गाउँमा बैंक छ, न आफूसँग खाता ।
बैंकमा पैसा राख्ने गर्नुभएको छ भनेर सोधेको ?
पैसा भए पो राख्नु नानी । पाए पो राख्नु । कसले दिन्छ र पैसा राख्न । कहिलेकाहीँ बाख्रापाठा, सागपात बेचेर आएको अलिकति पैसा आउँछ, त्यो उधारो तिर्नु कि बैंकमा लगेर राख्नु भन त नानी । कि सरकारले बैंकमा राख्ने पैसा पनि पठाएको छ, छ भने देऊ क्यारे !
अनि बाख्रा, भेडाच्याङ्ग्रा, गाईभैँसी के के छन् त तपाईंसँग ?
हैन नानी, मान्छे गन्ने भन्छौ, फेरि किन चाहियो गाईबाख्राको कुरा ?
चाहिन्छ क्या आमा ।
अब कति छन् भन्ने, आफैँले गन्न भ्याएको छैन । ल हिँड त्यहाँ गोठमा । उ दुई वटा लैना भैँसी छ, अर्को भैँसी ब्याउनका लागि भरे भोलि भएको छ । १२ वटा बाख्रा यहीँ छन्, अरू १३ वटा चर्न गएका छन् । उ त्यहाँ खोरमा कुखुराका परिवार नै छन् । हिजोसम्म १३ वटा चल्ला थिए, दुई वटा वनबिरालाले खाए । अर्को पोथी ओथारो बसेको छ । तिमी फर्केर जाने बेलासम्म भैँसी ब्याउला, अर्को बाख्री ब्याउला, बाख्रीले तीन वटा पाउँछ कि चार वटा के थाहा, अनि कुखुरीले कति वटा चल्ला कोरल्ला, कति वटा वनबिरालोले लैजाला, अब यी सबैका हरहिसाब कसरी मिलाउँछौ तिमी नै मिलाऊ ।
हुन्छ आमा म मिलाएर भर्छु । अनि अर्को प्रश्न नि, आमा घरमा चर्पी कस्तो छ ?
हामी सहरका मान्छे हो र नानी घरमै चर्पी राख्न ? हाम्रा घरमा चर्पी हुँदैनन्, बाहिर जङ्गलमा हुन्छन् । सहरका मान्छे बाहिर खान्छन्, भित्र फाल्छन् । हामी भित्र खान्छौँ, बाहिर फाल्छौँ । म त आची आउनै लागेपछि मात्रै चर्पी जान्छु । अघि भर्खर गएर आएको ! त्यस्तो गन्हाउने ठाउँमा कति ओहोरदोहोर गरिरहनु । चर्पी त्याँ पर झाडीमा छ । अब चर्पी कस्तो छ भनेर जान्ने भए तिमी आफैँ गएर हेर । खाएका र हगेका कुरा त काम नभाका मान्छेले पो गर्छन् त ! तेस्ता कुरा नि के गर्नु है नानी ! अरु कुरा गर न ।
ल ल आमा अब अरू कुरा गरौँ । तपाईंको कति वर्षमा बिहे भएको नि ?
कति वर्ष कति वर्ष, कसले उमेर गनेर बस्यो र नानी ? अहिलेजस्तो वर्षैपिच्छे 'हेप्पी बर्थ डे' भनेर बेलुन फुक्दैन थिए उबेला । अलिअलि खुट्टा लाग्न थालेपछि अहिलेका बुढा माग्न आए, अहिले पो बुढा उतिबेला त सानै थिए कट्टु पनि लगाउन र सिँगान पुछ्न पनि नजान्ने । आफूलाई पो के आउँथ्यो र बा । ऊ पनि उस्तै, आफू पनि उस्तै । माग्न आए, बाआमाले पठाइदिए । कताको लभ, कताको माया, बिहे भनेको के हो, बिहे गरेर के हुन्छ भन्ने थाहा नपाइकन बिहे भयो ।
अनि बच्चाबच्ची कति भए नि आमा ?
त्यो पनि हिसाब गरेर साध्य छैन नानी । बर्सेनि लगातार सात छोरी भएका, तीन वटी त खेरै गए । त्यसपछि बुढा विदेश गए । केही वर्ष सुत्केरी छुट्टी भयो । फेरि बुढा छुट्टीमा फर्किए । उनको छुट्टी सुरु भएपछि आफ्नो सुत्केरी छुट्टी हरायो । त्यसपछि फेरि बर्सेनि हुन थालिहाल्यो । अब त बुढो नि भइयो । पाँच छोरीको बिहे भयो, ६ छोरामा दुई जना विदेशमा छन् । अरू कोही कता, कोही कता । जति छोराछोरी भए नि के गर्नु र नानी आफ्नो दुःख आफैसँग छ ।
अनि आमाले लेख्न पढ्न जान्नुभएको छ ?
किन जान्नुपर्याे । जानेर के हुन्छ ? लेख्न,पढ्न जान्नेले के गरे ल भन त नानी ? उबेला चुनावमा यसो गर्छु, उसो गर्छु भनेर बजियाहरूले त्यत्रो घोषणापत्र लेखेका होइनन् ? अनि घोक्रो फुलाइ फुलाइ तिनै बज्जेहरूले त्यही घोषणापत्र पढेर सुनाएका होइनन् ? तिनीहरूले लेखेजस्तो भयो ? पढेजस्तो भयो ? हामीलाई भनेजस्तो भयो ? हामीलाई सुख भयो ? देशमा समृद्धि भयो ? तिनीहरूले झगडा गर्न छोडे ? महँगी, भ्रष्टाचार, अन्याय, अत्याचार, लडाइँ, झगडा, मारकाट सधैँका लागि अन्त्य भयो ? ल भन के चाहिँ भयो ? के गर्छु भनेका थिए के भयो ?
ल नानी तिम्रो प्रश्नको जवाफ त मैले दिएँ, अब तिमीले पनि मेरा प्रश्नको जवाफ देउ । मेरा प्रश्नको जवाफ नदिने भए, मलाई पनि प्रश्न नगर ! जवाफ दिँदा दिँदा थाकी पनि सकेँ, मैले मात्रै जवाफ दिनुपर्छ भन्ने कुन शास्त्रमा लेखेको छ र ?
उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।
मिलन तिमिल्सिना
दुई दशकदेखि रेडियो र अनलाइन पत्रकारितामा संलग्न मिलन तिमिल्सिना समसामयिक विषयमा विश्लेषण र व्यंग्यमा दखल राख्नुहुन्छ।
1 Comments
समाचार
-
-
अर्घाखाँचीको सन्धिखर्क नगरपालिका र मातहतका कार्यालयमा हट्यो ढड्...
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
अलैंचीको मूल्य उच्च विन्दूमा, ४० किलाेकाे एक लाख सात हजार रु...
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
पहिलो चौमासिकमा राजस्व सङ्कलन बढ्यो
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
दैलेखको दुल्लूमा बोक्सीको आरोपमा एक जनाको हत्या
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
काठमाण्डौ उपत्यकामा ३ जना मृत भेटिए
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
जलवायु वित्तको आकार नबढे नेपाललगायत अतिकम विकसित देशको लक्ष्...
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
मेडिकल कलेज तथा सरकारी अस्पताललाई शुल्क विवरण सार्वजनिक गर्न ...
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
नेपाल एअरलाइन्सको अन्तर्राष्ट्रिय भाडादरमा छुट
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
रुसले युक्रेनमा पहिलो पटक अन्तरमहादेशीय ब्यालेस्टिक क्षेप्यास्त्र...
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
नेपाली युवा टाेलीले जित्याे कर्नाटकसँगको पाँच खेलको शृङ्खला
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
राष्ट्रपतिद्वारा भारतीय सेनाध्यक्षलाई ‘मानार्थ महारथीको दर्ज्यानी...
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
वैदेशिक रोजगारीमा हङ्गेरी र माल्टा पठाइदिने भन्दै १९ लाख रुप...
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
सडक तथा खोलाको मापदण्ड खारेज गर्न माग गर्दै काठमाण्डौमा प्रदर्शन
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
विचार
-
अमेरिकामा डोनाल्ड ट्रम्प राष्ट्रपति भएर नेपालसँगको सम्बन्धमा खास...
कात्तिक २४, २०८१ शनिबार
-
जलवायु परिवर्तनप्रति सचेत छठ पर्वको वैज्ञानिक र पर्यावरणीय महत्त्व
कात्तिक २१, २०८१ बुधबार
-
डेङ्गी सङ्क्रमणको उच्च जोखिम कात्तिक मसान्तसम्म
कात्तिक २१, २०८१ बुधबार
मेरो कथा मेरो भोगाई
-
युवाहरुलाई कृषि पेशामा लाग्न प्रेरित गरौँ
भदौ १९, २०८१ बुधबार
-
श्रमको लगानी स्वदेशमै गर्नुपर्छ
बैशाख १८, २०८१ मंगलबार
-
आधुनिक खेती गर्न सकेमा युवा जनशक्ति देशमै परिचालन गर्न सकिन्छ
चैत १६, २०८० शुक्रबार
Ajay Anjaan Lama
Nov. 23, 2021, 8:09 a.m.जनगणनामा सम्पति,पशु चौपायाको पनि विवरण सोध्ने भए कृषि गणना र सम्पत्ति विवरण किन भर्ने र गर्ने गर्नुपर्यो र एकैचोटी जनगणना मै मिल्ने भए । नबुझेको कुरा सरकार !