दाइ कोमामा कतारमा, लेबनानबाट विक्षिप्त भै फर्केकी बहिनी घरमा (भिडियाेसहित)

 असोज ७, २०७६ मंगलबार १४:४७:१२ | सन्जिता देवकोटा

झापा – भद्रपुर चोकबाट केही दक्षिणतर्फको महेशपुर । धान खेत र बस्ती बराबरी छ । प्रायः एक तले घर । तराईका अरु सामान्य बस्तीजस्तै छ यो बस्ती पनि । तर यही बस्तीको एक घरले वैदेशिक रोजगारीको असामान्य पीडा खेपेको छ । 

रातो रङको जस्ताले छाएको भुईँतले घर । ठूलो पिँढी । पिँढी र आँगनमा लामखुट्टे र भुसुना तछाडमछाड गर्दै थिए । पिँढीको एक कुनामा डस्ना पल्टाएर राखिएको खाटमा एउटा खुट्टा खुम्च्याएर अनि अर्को चाहिँ एकोहोरो हल्लाएर टोलाइरहेकी छन् एक युवती ।  

छोटो बनाएर काटेको कपाल । गुलाबी रङको कुर्ता र सुरुवाल । सुरुवाल घुँडाभन्दा माथिसम्मै खुम्चिएको देखिन्छ । पसिनामा धुलो टाँसिएर गोरो अनुहारमा खैरा लेग्रा परेका छन् । युवती टाउको र आँखीभाैँ थोरै तानेर एकोहोरो तालमा एकातिर हेर्छिन् र खुट्टा हल्लाइरहन्छिन् । 

लेबनानबाट फर्केपछि उनले बोल्न लगभग बिर्सेकी छिन् । उहाँ सितिमिति बोल्नुहुन्न । तर उहाँलाई गाउँका सबैले बोलाउने नाम हो टीका नेम्वाङ लिम्बू । उमेरले लगभग ३० वर्षकी देखिनुहुन्छ । 

उमेर ठ्याक्कै बताउन सक्ने आमाबुवाले संसार छाडिसके । टीकालाई त याद होला आफ्नो उमेर । तर उमेर बताउनु त परको कुरा उहाँ कसैसँग नबोलेको पनि लगभग एक दशक टेक्न लाग्यो । 

घरमा पुगेका नयाँ मानिस हामीलाई एकछिन आँखा तरेर हेर्नुभयो । त्यसपछि आफ्नै तालमा खुट्टा हल्लाएर टोलाइरहनुभयो । टीकाको हाउभाउ देख्दा लाग्यो, उहाँलाई आँखा अगाडिका कुनै पनि कुराको वास्तै छैन । 

रोजगारीका लागि लेबनानबाट गएकी टीका नेपाल फर्किँदा मानसिक रुपमा विक्षिप्त भएर फर्किनुभयो । विक्षिप्तताको कारण टीकालाई मात्र थाहा छ, तर बोल्नै नमानेपछि अरुले कारण थाहा पाउन सकेका छैनन् ।

दाइ श्रीबहादुर नेम्वाङ कतारमा काम गर्दा ११ वर्षअघि दुर्घटनामा परेर कोमामा पुगेपछि घरका बाआमालाई लागेको ऋण तिर्न टीका लेबनान जानुभएको थियो । 

दाइको ऋण तिर्न परदेश

सन् २००८ को एक दिन कतारमा श्रीबहादुर दुर्घटनामा परेको खबर आयो । दुर्घटनामा परेर श्रीबहादुर कोमाको अवस्थामा पुगें । कमाएर ल्याउँछ भनेर परदेशिएको छोरो नै ढलेको खबर सुन्दा परिवारमा एकाएक बज्रपात आइलाग्यो ।

छोरालाई कतार पठाउन लिएको ऋण तिर्ने उपाय एकाएक सकिएपछि साहुको ऋण घढाउन आमाले टीकालाई लेबनान पठाइन् । 

भारतको बाटो हुँदै घरेलु काममा लेबनान पुगेकी टीकाले के कति कमाउनुभयो, घरमा कति पठाउनुभयो आफन्तलाई थाहा छैन । टीका परदेशमा रहेकै अवस्थामा एक वर्षको बीचमा बुवाआमा दुवैलाई ६ महिनाको अन्तरमा कालले टिपेर लग्यो । 

दाइले लिएको ऋण तिर्न विदेश पठाउने आमा र बाको मृत्युपछि ऋण तिर्ने र बाआमालाई खुशी देख्ने टीकाका सपना चोइटिए ।  

बाआमा बितेको एक वर्षपछि विदेशबाट टीका फर्किने खबर आयो । बहिनी भावना र काकाकी छोरी माया टीका फर्किने भनिएका दिन झापाबाट काठमाण्डौ आएर विमानस्थलको आगमन कक्षमा टीकालाई पर्खेर बसे । कहाँकहाँबाट मानिस आए, आफ्ना मानिस कुर्नेको भिड बिस्तारै घट्दै गयो । तर माया र भावना टीका नआएपछि निराश भए ।  

भावना र मायाले सोचे – ‘आउँछु भनेर ढाँटिन् ।’

निराश भएर घर फर्किए । तर माया र भावना घर पुग्दा टीका घरमा पुगिसकेको देखेर दुवै छक्क र दङ्ग परे ।  

‘हामी त एकछिन त छक्कै पर्‍यौँ, हामीलाई लिन आइज भनेर यो मान्छे किन यसरी छाडेर आयो होला जस्तो लाग्यो’, टीकाकी बहिनी भावना सुनाउनुहुन्छ । तर त्यो बेला टीकाको मानसिक अवस्था बिग्रिएको होला भन्ने शंका कसैको थिएन । 

टीका परदेशमै भएका बेला बाआमा बितेकाले आफ्नो संस्कारअनुसार घर फर्किएपछि चोख्याउने (बुवाआमाको मृत्युपछि गरिने कर्म) काम भयो । आएकै दिन टीकालाई घरमा बस्न दिइएन । छिमेकीको घरमा राखेर चोख्याएपछि घरमा ल्याइयो । 

विदेशबाट दुई वर्षपछि फर्किएकी टीकालाई भेट्न उहाँका साथीसँगी, गाउँले र आफन्त पनि जम्मा भए । धेरै मानिस देखेपछि टीका एकाएक बर्बराउन थाल्नुभयो । 

‘तिमीहरु सबैजना बस, खुकुरी ल्याओ, हरियो पत्तामा राखेर सबै जनालाई काट्छु भन्दै उफ्रिन थाल्यो मान्छे त’, काकी आमा शुकरानी टीकाले गरेको व्यवहार सुनाउनुहुन्छ, ‘मान्छे त के भएर आएछ आएछ, बाफरे बाफ त्यसपछि त के के भन्ने भन्ने नि !’ बल्ल पो परिवारले टीकाको अवस्था ठिक छैन पत्तो पाए । 

काकी शुकरानीले फकाएर सोध्ने कोसिस गर्नुभयो । कतिपटक गाली गरेर सोध्नुभयो । तर जुन तरिका अपनाए पनि टीकाले कहिल्यै दोहोरो कुरा गर्नुभएन । 

‘एक दिन चाहिँ उसको मनमा के लाग्यो कुन्नि, मलाई विदेशमा टाउकोमा कुटेको भन्यो, अनि मैले किन त भनेर सोध्दा मलाई कति कुटे, म त रोइरोइ बसेको नि भन्यो’, शकरानी अड्कल काट्नुहुन्छ, ‘आमाबा बितेपछि रोएर बस्यो होला, काम गर्न बिर्सियो कि, अनि कुटेर पो हो कि यस्तो भएको ?’ चिनजानका र देख्नेहरु आफूअनुसारका अड्कल लगाउँछन् । तर के कारणले टीकाको अवस्था बिग्रियो कसैलाई थाहा छैन । 

भएन उपचार

टीकाको अवस्था देखेर कतिले भने, मोहनी लागेको छ । मोहनी छुटाउन भन्दै धामीझाँक्री पनि लगाइयो । उपचारका लागि एकपटक मेची अस्पताल र एकपटक धरानमा लगियो ।

तर परिवारका सदस्यहरुले अस्पतालको उपचारलाई भन्दा धामीको झारफुकलाई बढी विश्वास गरे । यता टीकाको मानसिक अवस्था भने झन् झन् बिग्रँदै गयो । 

‘पहिले पहिले त अलिअलि बोल्थी, पछिपछि त बोल्न पनि छाडी, चुपचाप बस्छे, खुट्टा हल्लाउँछे, रातभरि सुत्दिन’, काकीआमा शुकरानी भन्नुहुन्छ । केही समय त खाना खुवाइदिनु पर्ने, दिसापिसाव गराउन चर्पीसम्म पनि लग्नुपर्ने अवस्था भयो टीकाको ।

अहिले भने अलि सुधार भएको छ । पस्केर दिएको खाना आफै खानुहुन्छ । दिएको लुगासम्म लगाउनु हुन्छ । कहीँ कतै जानुहुन्न । दिनभरि, रातभरि एकै ठाउँमा बस्नुहुन्छ । 

हिजोआज टीकाको रेखदेख काकी आमा शुकरानीले गर्नुभएको छ । पहिले बहिनी भावनाले नै दिदीको हेरचाह गर्नुभएको थियो । आफु सुत्केरी भएपछि दिदीलाई काकीआमाकोमा पठाएको भावना बताउनुहुन्छ । 

यो वर्षा टीकाको शरीरभरि घाउ आयो । तर औषधि खान र लगाउन मान्नुभएन । गाली गर्दै शुकरानीले टीकालाई औषधि लगाइदिनुभयो । काकीको गालीलाई वर्षौंपछि टीकाले प्रतिवाद गर्नुभयो । 

‘दबाइ लगाउ भन्दा पनि मान्दैन, खाउ भन्दा पनि मान्दैन, यो लाटी बोल्दा पनि बोल्दैन भनेर गाली गरेको ओहो, मलाई त म बाठी छु, म लाटी हैन, मैले सबै कुरा जानेको छु, किन रिस उठाँउछ भन्दै करायो नि’, टीकाको टाउको सुम्सुम्याउदै शुकरानीले सुनाउनुभयो । 

वर्षौंदेखि एकोहोरिएकी छोरीले आफ्नो गालीको प्रतिवाद गर्दा शुकरानीलाई खुशी लाग्यो । छोरी अब बोल्ने भइ भन्ने लागेको थियो शुकरानीलाई । तर त्यसपछि फेरि टीकाको मुखबाट शब्द निस्किएको छैन । 

टीकासँग कुनै रहर छैन । कसैसँग गुनासो पनि गर्नुहुन्न । दिएको खानुहुन्छ । लगाउनुहुन्छ ।

शुकरानीलाई कहिलेकाहीँ लाग्छ, ‘उसको बाआमा मात्रै भएको भए पनि निको पो हुन्थ्यो कि ।’ दाइभाइले राम्रो कमाइ गरेको भए राम्रो ठाउँमा लगेर उपचार पो गर्थें कि ।

तर घरको परिस्थिति दयनीय छ । बहिनीले राम्रो अस्पतालमा लगेर उपचार गर्न सक्ने अवस्था छैन ।  दाइ कतारमा ११ वर्षदेखि कोमामा छन् । भाइ मन्दिर ज्यान पाल्न साउदीमा सुखदुःख गर्दैछन् । 

परिवारको अवस्था भताभुङ्ग भएको देख्दा शुकरानीको मन खिन्न छ । मन पछुतोले भरिन्छ र भन्छ ‘विदेश नै नगएको भए त यतै गरिखान्थ्यो होला, दाइ बहिनी सबैसँगै हुन्थे होलान्, यिनीहरुलाई हेर्दा त साह्रै पो मन रुन्छ’, शुकरानी खिन्न मान्दै भन्नुहुन्छ ।

थाहा छैन विदेशमा छँदा के कारणले टीकाको अवस्था यस्तो भयो । तर टीकाको प्रतिक्रिया देख्दा लाग्छ, विदेशले असाध्यै दुःख दिएको छ र त यो अवस्था भयो । 

‘मेरी जेठी छोरी, उनीहरुसँग जाउ ल, मुठा मुठा पैसा कमाएर ल्याउ ल आमालाई’, काकी आमा शुकरानी फकाउँदै टीकालाई भन्नुहुन्छ । तर टीकाले आमाको कुरा नमानेझैँ गरेर निधार खुम्च्याउँदै टाउको हल्लाउनुभयो । प्रस्टै बुझिन्थ्यो टीकाको संकेत नाइ थियो । 

‘लेबनान जाउ, पैसा कमाएर ल्याउ, यसरी बसेर हुन्छ’ सुकरानीले चर्को स्वरमा फेरि भन्नुभयो, ‘तिमीलाई लेबनान लैजाने रे, जाउ ।’ टीकाले उसैगरी टाउको हल्लाउनुभयो । केहीबेर चुपचाप बसेपछि फेरि उसैगरी टोलाउँदै टीकाले खुट्टा हल्लाइरहनुभयो । 

कोमामा उपचाररत नेपाली र परिवारका कथाव्यथाको श्रृंखला ‘आशा र निराशाबीच चलेको सास’ अन्तर्गत यो तेस्रो श्रृङ्खला हो । 

अन्तिम अपडेट: मंसिर ५, २०८१

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

सन्जिता देवकोटा

उज्यालोमा कार्यरत सन्जिता देवकोटा वैदेशिक रोजगार र नेपाली महिलाका बिषयमा कलम चलाउनुहुन्छ ।  

तपाईको प्रतिक्रिया

समाचार

लोकप्रिय

१

गुल्मीको धुर्काेटमा एउटै परिवारले चार सय मुरी धान फलायो

२

रुस–युक्रेन युद्ध झनै खराब अवस्थामा, रुसले आणविक हतियार प्रयोग गर्ने चिन्ता बढ्यो

३

अर्जेन्टिना विश्वकपका लागि छनोट : चीनलाई हराउँदै जापान छनोट नजिक

४

पुटिनद्वारा नयाँ आणविक सिद्धान्तमा हस्ताक्षर, युक्रेनलाई ल्यान्ड माइन दिन बाइडेन सहमत

विचार

उज्यालो टी भी

वैदेशिक रोजगारीमा जादा सुरक्षित हुने तरिका

मनोपरामर्शले बदलेको जीवन कथा

विदेशबाट श्रीमान् फर्काउने साहस बटुलेका वित्तीय कक्षा सहभागीका कथा

मेरो कथा मेरो भोगाई