रुकुम पश्चिम - तीन वर्ष पहिले सुरु भएको थियो २१ वर्षीय नवराज विकको प्रेमयात्रा । तर गएको शनिबार भेरी नदीमा मिसियो उहाँको जीवनयात्रा । नवराज दलित समुदायको र उहाँको प्रेमिका ठकुरी जातिको भएकोले प्रेमिकाको परिवारले प्रेम सम्बन्धलाई अस्वीकार गर्दै आएको थियो । तर यस्तो अकल्पनीय र अमानवीय घटना होला भनेर कसैले कल्पना गरेको थिएन ।

जातभातको छेकबार 

नवराजकी आमाले जात नमिल्ने भएकोले अगाडि नबढ्न छोरालाई भन्नुभएको थियो । केटी ‘माथिल्लो जात’की हुन् भन्ने थाहा पाएपछि उहाँको बुवाले ‘ए बाबु, विष्टसँग बिहे गर्ने कोसिस नगर’ भनेर सम्झाउनुभएको थियो । 

केटीतर्फकाले सम्बन्धबारे थाहा पाएर अलग गराउने चेतावनी दिइरहेका थिए । कथित तल्लो जातको केटासँगको प्रेम सम्बन्धको कारण अभिभावकको गाली र कुटाइमा परेकी थिइन् नवराजकी १७ वर्षीया प्रेमिका । तर साँचो प्रेमको अगाडि जातभात र समाजको छेकबार झिनो बनेको थियो ।  

कसिलो प्रेम 

विभिन्न अवरोधका बाबजुद उनीहरुको प्रेम सम्बन्ध झन् कसिलो बन्दै गएको थियो । यतिसम्म कि केटी जाजरकोटमा लागेको महोत्सव हेर्न जाँदा नवराजकै घरमा बसेकी थिइन् तीन दिनसम्म । नवराजले प्रेमिकालाई बहिनीको साथी हुन् भनेर आमासँग चिनाउनुभएको थियो । 
नवराज पनि केटीको चौरजहारी नगरपालिका वडा नम्बर ८ को सोतीमा रहेको घरमा वेलावेला आउनुहुन्थ्यो । प्रेमिकाका आफन्तको आँखा छलेर उहाँ भेट्न जानुहुन्थ्यो र फर्किनुहुन्थ्यो । 

स्थानीयको कब्जामा

दोस्रो पटक नवराज प्रेमिकाको गाउँ आएको वेला स्थानीयको कब्जामा पर्नुभएको थियो । प्रेमिकाको बुवाले घरमा छोरी भेट्न आएको चाल पाएपछि अवरोध गर्दा प्रतिकारमा उहाँ पर्नुभएको थियो । 

स्थानीय युवाहरु विनोद मल्ल र लोकेन्द्र घर्तीलगायतले उहाँलाई समातेर चौरजहारीको इलाका प्रहरी कार्यालयमा बुझाउनुभएको थियो ‘लकडाउनको बेला गाउँमा आएको’ भनेर । नवराजका आफन्त प्रहरीमा पुगेपछि लकडाउनको बेला यसरी नहिँड्नू भनेर सम्झाउँदै प्रहरीले उहाँलाई परिवारको जिम्मा लगाएको थियो । 

प्रेमिका भगाउने तयारी 

लकडाउनमा गाउँ छिरेको भन्दै जाजरकोटको भेरी नगरपालिका वडा नम्बर ४ को रानागाउँ निवासी नवराजलाई जातिसूचक गाली वर्षाउँदै प्रहरीमा बुझाइएको घटनाले कटक्क पारेको थियो । आफूलाई पक्राउ गरेर प्रहरीमा बुझाउनेहरुलाई ठिक पारेर भएपनि प्रेमिकालाई भगाएर ल्याउने नवराजको योजनाअनुसार नवराजले साथीहरु बटुलेर शनिबार प्रेमिकाको गाउँतर्फ जानुभएको थियो । आमालाई काफल खान जान्छु भनेर घरबाट दिउँसो १२ बजेतिर निस्कनुभएका नवराजको साथमा बाँके, सल्यान र रुकुम पश्चिमका करिब २० वर्ष उमेर हाराहारीका आफन्त र साथीहरु थिए । 

जाजरकोट र रुकुम पश्चिम जोड्ने धल्ला भन्ने स्थानको पुल तर्दै गर्दा नवराजसहित १८ जना थिए । त्यहीनेर नुहाउन भनेर आएका चौरजहारी नगरपालिका वडा नम्बर ३ का नवराजका साथी गोपाल बुढाथोकी पनि परसम्म सँगै जानुभयो । तर के सोचेर गोपाल बाटैबाट घर फर्किनुभयो । 

यता नवराज १८/२० जना केटा लिएर सोती आएको खबर प्रेमिकाको अभिभावकलाई जाजरकोटबाट पुगिसकेको थियो । केटीका आफन्तबाट आएको खबर सोतीमा रहेका करिब २० घरपरिवारमा फैलियो । नवराज सोती गाउँमा पुग्दा पाँच बजेको थियो । 

बाटोमै रोकिए

घटनाका प्रत्यक्षदर्शी स्थानीय मानबहादुर मल्लका अनुसार आफू घरमा ५ बजेको समाचार हेरिराखेको बेला ती केटाहरुको समूहले विनोद मल्ल र लोकेन्द्र घर्तीलाई खोजिराखेको थियो । विनोद र लोकेन्द्रले यसअघि नवराजलाई समातेर प्रहरीमा बुझाउनुभएको थियो । ‘त्यतिवेला विनोद आफूसँगै भएकोले घरबाहिर जान दिइनँ । पछि मेरै घरअगाडिबाट लामबद्ध भएर हिँडे’ मानबहादुरले भन्नुभयो । 

‘कहाँ जान लागेको भाइहरु भनेर मैले सोध्दा यतै काफल खान जान लागेको भन्दै रोकिएनन् । अलि पर गएर विनोदको आन्टीलाई भेटेर विनोदको नम्बर मागे । उहाँले आफूलाई थाहा नभएको बताएपछि उनीहरु केटीको घरतर्फ सोझिएका थिए ।’ मानबहादुरले भन्नुभयो ।

जाजरकोटबाट नवराजसँगै आउनुभएका उहाँको गाउँले सुदीप खड्काले आफूहरु केटीको घर नपुग्दै केटीको आमाले गाली गर्न थालेपछि बाटोमै रोकिएको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, ‘हामी अघिअघि थियौँ, नवराजहरु अलि पछि थिए । केटीको आमाले नवराजले छोरी लिन आएको थाहा पाएपछि जातिसूचक गाली गर्न थाल्नुभयो । कसकी छोरीबुहारी उठाउन आयौ भन्दै अपमानजनक शब्द ओकलेर गाली गर्नुभयो । उहाँले मान्छे जम्मा गर्न थाल्नुभयो ।’

गाउँलेबाट ढुङ्गामुढा

प्रेमिकासम्म पुग्न नपाउँदै नवराजको समूह गाउँलेहरुबाट घेरिएको थियो । सुदीपले भन्नुभयो, ‘एकैछिनमा धेरै मान्छे आएर ढुङ्गामुढा गर्न थाले । हामीले भाग्नुको विकल्प देखेनौँ । हाम्रा दुई साथीलाई बाटोमै समाते । बाँकी १६ जना भाग्दै गयौँ । करिब डेढ सय गाउँलेले ढुङ्गा र दाउराले लखेटे ।’

उहाँले थप्नुभयो, ‘कतै भाग्ने बाटो नभएपछि भेरीमा सोझियौँ । त्यहाँ पनि गाउँले पुगिसकेका थिए । मलगायत केही साथीलाई पानीबाटै तानेर कुटे । केही साथी भेरीपारि पुगे । त्यही वेला प्रहरी पुग्यो र हामीलाई ल्यायो ।’ नवराजलाई देख्नुभयो त्यतिबेला ? भन्ने प्रश्नमा सुदीपले भन्नुभयो, ‘हामफाल्दासम्म सँगै थियौँ । पछि देखिनँ । सायद धेरै चोट लागेकोले पौडिन सकेन कि !’ सुदीपले २ जनाबाहेक अरु सबैले भेरीमा हाम फालेको बताउनुभयो । 

ज्यान जोगाउन भागाभाग

नवराजका साथी आशिष विकले घटनाबारे भन्नुभयो, ‘गाली सुन्न नसकेर हामी अलिक तल बाटोमा झरेका थियौँ । एकैछिनमा ढुङ्गामुढा सुरु भइहाल्यो । हामी जति भागे पनि गाउँलेहरू पछिपछि आए । गाउँदेखि तल भेरीसम्म बगरैबगर हामी भाग्यौँ । ज्यान बचाउन कोही कता भागे, कोही कता । साँझको समय थियो, पत्तै भएन । आत्तिएका साथीहरू भेरीमा हामफाले ।’

सोती पुगेका १८ जनामध्ये ११ जना खोलामा हामफालेको इलाका प्रहरी कार्यालय चौरजहारीका प्रहरी निरीक्षक धर्म विष्टले बताउनुभयो । ‘पाँच जना पारि पुगे । ६ जना खोलामै हराए । हराएकामध्ये तीन जनाको शव भेटिएको छ भने तीन जनाको अवस्था अज्ञात छ । सात जना भने खोलामा नपसी लुकेका थिए,’ विष्टले भन्नुभयो । 

किनारमा भेटिए तीन शव

नवराजको शव शनिबार राति नै भेरी किनारमा भेटिएको थियो । आइतबार उनीसँगै गएका चौरजहारी नगरपालिका वडा नम्बर १ का २० वर्षीय टीकाराम विकको शव भेटियो । घटनास्थलबाट करिब २५ किलोमिटर तल जाजरकोटको भेरी नगरपालिका वडा नम्बर १२ को खोदा खोलानजिक उहाँको शव भेटिएको हो । 

सोमबार भेरी नगरपालिका वडा नम्बर ४ का २१ वर्षीय गणेश बुढाको पनि शव भेटिएपछि ज्यान गुमाउने सङ्ख्या ३ पुगेको छ । गणेशको शव पनि टीकारामको शवनजिकै भेटिएको थियो । तीनै जनाको शव पोष्टमार्टमका लागि जिल्ला अस्पताल जाजरकोट लगिएपनि मङ्गलबार बिहानसम्म पोष्टमार्टम भएको छैन । 

३ जना अझै बेपत्ता

चौरजहारी प्रहरीका अनुसार सोती गएका भनिएकामध्ये ३ जना अझै बेपत्ता छन् । भेरी नगरपालिका वडा नम्बर ११ का १८ वर्षीय लोकेन्द्र सुनार र सञ्जु विक तथा १७ वर्षीय गोविन्द शाही अझै बेपत्ता छन् । जाजरकोट र रुकुम प्रहरीले बेपत्ताहरुको खोजी तीव्र पारिएको जनाएका छन् । 

तर बेपत्ताका आफन्तले खोजी कार्यमा प्रहरीको सक्रियता कम भएको र आफूहरुले रातदिन खोज्नु परेको गुनासो गरेका छन् । अस्पताल लैजाने क्रममा गणेश बुढाको शवलाई सोमबार बेलुका पुल मटेलामा गणेशका आफन्तहरुले बाटो अवरोध गरेका थिए । विक्षिप्त बनेका आफन्तहरुले भेरीमा दिनरात खोजी कार्य गरेको तर प्रहरीले शव उठाउन मात्रै आएको आरोप लगाएका छन् । 

आक्रमण नगरेको दाबी

गाउँकी युवती लिन आएका युवाहरूसँग सम्वाद गर्नुपर्नेमा गाउँलेहरुलाई उक्साएर ढुङ्गामुढा गराइएको आरोप छ । तर सोती गाउँका स्थानीयले आफूहरूले आक्रमण नगरेको दाबी गरेका छन् । लकडाउनमा ठूलो समूहमा अपरिचित युवा आएको देखेपछि बुझ्न खोज्दा वादविवाद भएको र उनीहरूको भागाभाग भएको स्थानीयले बताएका छन् । 

वडा अध्यक्ष डम्बरबहादुर मल्लले आफू वडाको क्वरेण्टीन व्यवस्थापनमा लागिरहेको वेला गाउँमा धेरै युवा आएको खबर पाएपछि बुझ्न जाँदै गर्दा भागाभागको अवस्था देखिएको बताउनुभयो । उहाँले भन्नुभयो, ‘केटा र केटीको प्रेम सम्बन्ध होला ।  हाम्रै गाउँमा अन्तरजातीय विवाहका उदाहरण छन् । कहीँकतै बेमेल छैन । यस घटनामा जातीयताको कुरा जोडिएको छैन ।’ गाउँमा बाहिरबाट युवाहरु आएको र झडप भएको भन्दै वडाध्यक्ष मल्लले प्रहरीलाई फोन गरेपछि साँझ साढे ६ बजे घटनास्थलमा प्रहरी पुगेको थियो । 

केटीका बुवाआमा पक्राउ

घटनामा संलग्न चौरजहारी नगरपालिका वडा नम्बर – ८ का वडाध्यक्ष मल्लसहित १२ जनालाई रुकुम प्रहरीले नियन्त्रणमा लिएको छ । प्रहरीले केहीलाई आइतबार र केहीलाई सोमबार नियन्त्रणमा लिएको हो । प्रहरी निरीक्षक विष्टका अनुसार वडाध्यक्ष र केटीका बुवाआमासहित १२ जनालाई नियन्त्रणमा लिइएको छ ।  

पक्राउ परेकाहरुलाई सोमबार राति जिल्ला प्रहरी कार्यालय रुकुम पश्चिम पुर्याइएको अनुसन्धानमा संलग्न प्रहरी निरीक्षक कविराज रोकायले जनाउनुभयो । प्रहरीले अनुसन्धान सुरु गरेको भन्दै दोषीलाई कानुनबमोजिम कारबाही हुनेमा शङ्का नराख्न उहाँले आग्रह गर्नुभयो ।  

पहुँचको आधारमा घटनालाई तोडमोड गर्न खोजिएको भन्दै पीडित पक्षले निष्पक्ष छानबिनको माग गरेको छ । अधिकारकर्मीहरुले पनि घटनाको निन्दा गर्दै सत्य तथ्य छानबिन गरी दोषीमाथि कारबाही गर्न जोडदार माग गरेका छन् ।