कुनै समय भारतमा चौकीदारी गरेका शंखु अहिले फलफूल बगैँचाका ‘मालिक’

फागुन २१, २०७८ शनिबार १८:५:१६ | नेत्र शाही

जुम्ला – कुनै समय रोजगारीको लागि भारतमा चौकीदारी गर्न जानुभएका जुम्लाका शंखु खत्री अहिले आफ्नै गाउँठाउँमा बगैँचाका मालिक बन्नुभएको छ ।

चन्दननाथ नगरपालिका वडा नम्बर १० का शंखुले बाँझा पाखाहरुलाई बगैँचामा परिणत गर्नुभयो । आफ्नो बाँझो जमिनमा ओखर, स्याउ लगायत फलफूलका बिरुवा रोपेर त्यसलाई नै आम्दानीको स्रोत बनाउनुभएका शंखु यही व्यवसायबाटै लखपति हुनु भएको छ ।

‘अहिले बर्सेनि ८० लाख रुपैयाँ भन्दा बढीको आम्दानी हुन्छ’, उहाँले बगैँचातिर आँखा दौडाउँदै भन्नुभयो, ‘स्याउ, ओखरबाट आएको फल तथा बिरुवा बिक्रीबाट आम्दानी हुने गरेको छ ।’

उहाँले यो वर्ष ७७ लाख रुपैयाँ बराबरको ओखरको बिरुवा मात्रै बिक्री गर्नुभयो । ६ लाख रुपैयाँको ओखर उत्पादन गर्नुभयो । यस्तै ३ लाख रुपैयाँ बराबरको स्याउ बिक्री गर्नुभयो ।

वि.सं २०४८ सालमा भारतको हिमाञ्चल सिम्लामा स्याउ बगैँचामा चौकीदारी गर्न पुग्नुभएको थियो उहाँ । एक वर्ष चौकीदारीको काम गरेर आफ्नै गाउँठाउँमा केही गर्ने सोच पलाएपछि उहाँ फेरि जुम्ला फर्किनुभयो । घर फर्केर स्याउ नर्सरी शुरु गर्नुभयो । नर्सरी सँगसँगै स्याउ उत्पादन पनि बढाउँदै जानुभयो । नर्सरीलाई उद्योगको रुपमा सञ्चालन गर्नुभयो । लामो समय स्याउ व्यवसायीको परिचय बनाउनुभएका शंखु पछिल्लो समय ओखर व्यवसायमा पनि अब्बल हुनुभएको छ । विभिन्न जातका ओखरहरुको उत्पादन गरेर बर्सेनि लाखाैँ रुपैयाँ आम्दानी गर्ने शंखुको बगैँचा अहिले दैनिक किसान र विज्ञहरुको थलोको रुपमा चिनिन थालेको छ ।

शंखुले फलफूल खेती बारे केही कुरा रोजगारीको क्रममा भारतमा पनि सिक्नुभयो । तर यसको प्रेरणा भने आफ्नै बुवाबाट पाउनुभयो । वि.सं २०२४ सालमा राजा महेन्द्रले जुम्लामा बागवानी फारमको स्थापना गर्नुभएको थियो । शंखुका बुवा कर्णजित खत्री पनि त्यही फारममा चौकीदारको काम गर्नुहुन्थ्यो । बुवा त्यहाँ काम गर्ने भएपछि शंखु पनि त्यहीँ हुर्किनुभयो । फलफूलबारे धेरै कुरा सिक्नुभयो । त्यहीँबाट उहाँलाई प्ररेरणा मिल्यो ।

करोडौँको जग्गामा हजारौँ ओखरका बिरुवा

अहिले शंखुको बगैँचा ३२ हजार बर्गमिटरमा फैलाएको छ । कुनै समय अरुको खेत अदियाँमा लिएर गर्जो टार्ने शंखुसँग अहिले करौडौँ रुपैयाँ मूल्यको जमिन छ ।

‘बुवाको नाममा एक कित्ता जग्गा थिएन, दुई कित्ता जग्गा माते खेत खान्थ्यौँ तर अहिले ६७ कित्ता जग्गा छ’, शंखुले आफ्नो खुसी साँट्दै भन्नुभयो, ‘स्याउ र ओखरका बोटको आम्दानीले नै यति सम्पत्ति जोड्न सकिएको हो ।’

खत्रीको बगैँचामा यो वर्ष १८ हजार ग्राफ्टिङ ओखरका बिरुवा उत्पादन भएका थिए । जसमा ११ हजार बिरुवा प्रति बिरुवा सात सयका दरले ७७ हजार रुपैयाँको बिक्री भइसकेका छन् । ग्राफ्टिङ ओखरका बिरुवाको सरकारी दर सात सय रुपैयाँ छ ।

यस्तै उहाँको बगैँचामा ओखरका बोटमा फल लाग्न थालेका छन् । एक हजार चारसय बिरुवा ओखर रोपेकोमा तीन सय बिरुवा फल्न थालेको उहाँले बताउनुभयो । उहाँले भिरालो जमिनमा स्याउ तथा ओखरका बिरुवा रोपेर जमिन भू क्षय हुनबाट पनि बचेको छ ।

पुरस्कारै पुरस्कार

किसान शंखु खत्रीले राम्रो स्याउ उत्पादन गरेवापत राष्ट्रिय अन्तर्राष्ट्रिय स्तरको पुरस्कारहरुबाट पुरस्कृत हुनुभएको छ । वि.स. २०७२ सालमा विराटनगरमा सम्पन्न नवाँै राष्ट्रिय कृषि मेलामा उत्कृष्ट स्याउ किसानको रुपमा पुस्कृत हुनुभएको थियो । यसैगरी मध्यपश्चिम क्षेत्रीय कृषि निर्देशनालायबाट प्रथम राष्ट्रपति उत्कृष्ट किसानको रुपमा छनौट हुनुभयो । यस्तै जिल्लामा पनि विभिन्न पुरस्कारहरु पाइरहनुहुन्छ । शंखु भारतमा समेत पुस्कृत हुनुभएको छ ।

उहाँको बगैँचामा २४ टनको कोल्डस्टोर क्षमता पनि छ । सार्कस्तरीय कृषि क्षेत्रमा काम गरेवापत आफूलाई कोल्डस्टोर योजना परेको ३८ लाख रुपैयाँमा कोल्ड स्टोर स्थापना गरि स्याउ चिस्यान भइरहेको उहाँले बताउनुभयो ।

अनुसन्धान

शंखुले आफ्नो बगैँचामा जिल्ला बाहिरबाट पनि त्यहाँका स्थानीय ओखरका बिरुवा ल्याएर रोप्नुभएको छ । रोपेर फल फलाउनु भएको छ । उहाँले स्याउ तथा ओखरको थप अनुसन्धान थाल्नु भएको छ । उहाँले ओखरमा ग्राफ्टिङ गर्ने विधि त गर्दै आउनुभएको छ नै साथै विगत तीन वर्षदेखि ईटालीबाट ल्याएका स्याउ बिरुवा रोपेर स्याउ उत्पादन पनि गर्न थाल्नुभएको छ ।

व्यावसायिक रुपमा अब्बल भएपछि उहाँको स्याउ बगैँचामा विज्ञ सहितको सरोकारवालाको टोली जाने गरेको छ । उहाँलाई व्यवसायिक बनाउन कृषि विज्ञहरुले समेत सहयोग गर्दै आएका छन् । कृषि वैज्ञानिक खड्कभक्त पौडेलले शंखु खत्रीको मिहिनेत र लगानीमा थोरै प्राविधिक सहयोग गरेको बताउनुभयो । वि.सं २०३६ सालामा बागवानी फारम जुम्लामा कार्यालय प्रमुखको रुपमा काम गर्न आउनुभका पौडेलले ओखरको नयाँ अनुसन्धान, जिवातु उत्पादन गर्न, तालिमहरुमा सहयोग गर्नुभएको छ ।

विपन्न किसानलाई निःशुल्क बिरुवा

शंखुले आफूले उत्पादन गरेको ओखरका बिरुवा कहिलेकाहीँ किसानलाई निःशुल्क रुपमा पनि वितरण गर्नुहुन्छ । गएको शुक्रबार सरोकारवाला निकायहरुको सहभागितामा जुम्लाका २० जना किसानलाई पाँच पाँच बिरुवाका दरले ओखरका बिरुवा वितरण गर्नुभयो । आफूले अनुसन्धान गरेको बिरुवा जिल्लाभरि फैलियोस् र किसानको जीवनयापन सहज होस् भन्ने उहाँको सोचाइ छ ।
किसान खत्री जस्तै अहिले जुम्लामा स्याउ र ओखर खेतीमा धेरै किसान अगाडि बढेका छन् । पहिलेदेखि स्याउ खेती गर्दै आएका किसान स्याउ भन्दा ओखरमा तीन दुई गुणा बढी आम्दानी हुने भएकाले ओखर व्यवसाय गर्न थालेका छन् ।

अन्तिम अपडेट: मंसिर ७, २०८१

Disclaimer:

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

नेत्र शाही

जुम्लामा बसेर पत्रकारिता गर्ने नेत्र शाही उज्यालोका जिल्ला सहकर्मी हुनुहुन्छ ।

1 Comments

चन्द्र मान श्रेष्ठ
March 7, 2022, 10:17 a.m.
धेरै धन्यवाद छ फलफूलको समाचार दिनु भएकोमा । ओखरको सरकारि मूल्य त रु १००। मात्र हो सात सय होइन । वधाइ छ मेहनति कृषकलाइ । यो वर्ष धेरै परिमाणमा वाजुरामा फलफूल विरुवा रोपन भएको छ यसरि नै स्थलगत निरिक्षण गरि के कस्तो हुदैछ समाचार दिदै गर्नु हुनेछ ।
0 Reply

तपाईको प्रतिक्रिया

नाम (अनिवार्य)

इमेल (अनिवार्य) (गोप्य राखिनेछ)

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

तपाईको प्रतिक्रिया

नाम (अनिवार्य)

इमेल (अनिवार्य) (गोप्य राखिनेछ)

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

कुनै समय भारतमा चौकीदारी गरेका शंखु अहिले फलफूल बगैँचाका ‘मालिक’

करोडौँको जग्गामा हजारौँ ओखरका बिरुवा

पुरस्कारै पुरस्कार

अनुसन्धान

विपन्न किसानलाई निःशुल्क बिरुवा

1 Comments

चन्द्र मान श्रेष्ठ

तपाईको प्रतिक्रिया

तपाईको प्रतिक्रिया