चितवनमा धान उत्पादन घट्यो
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
घरगाउँ घुम्दै सहर बिर्साउने चम्पादेवी
सहर संविधान दिवसमा रमाउन थाल्दा हामी बागमती किनारको फर्पिङका खेतमा धानका बाला हेरेर दंग पर्दै थियौं ।
चन्द्र शमशेरले बनाएको चन्द्रज्योति हाइड्रो पावर स्टेसनबाट ‘शर्टकट’मा उकालो लाग्दा हाम्रो बाटो एउटा नयाँ बस्तीमा पुगेर एकाएक बिलायो ।
बाटो बिलाएपछि नयाँ बाटो खोज्नु पर्ने भयो । सोधीखोजी गर्दा बाटो त भेटियो, तर धानखेतको बीचमा आलीआली हुँदै अघि बढ्न पर्ने । झ्याम्मै झारले छोपिएको कुलो त कतै पनि देखिएन, तर कुलोमा बग्ने पानीको संगीतमय कलकल सुन्दै हामी धानखेतको बीचमा बनेको आलीको गोरेटोबाट उक्लँदै मूलबाटोमा निस्कियौं । हामीलाई फर्पिङको पानी पोखरी, भञ्ज्याङ हुँदै हात्तीवनको उकालो लागेर चम्पादेवीसम्म पुग्नु थियो ।
काठमाडौं सहर वरपरका गाउँ, डाँडा र पाखामा न प्रदूषण छ, न कोलाहल र होहल्ला । सहरले मनलाई थिचेपछि हो या मनलाई उपत्यका वरपरका डाँडाकाँडाले बोलाउन थालेपछि हो, हामी जस्ता केही मानिसको मन चक्रपथभन्दा बाहिर घुम्न थाल्छ । मन घुम्न थालेपछि पैताला जम्जमाउँछन्, अनि यात्राको योजना बन्छ ।
काठमाडाैं सहर र आसपासको क्षेत्र अचम्मको ठाउँ हो । अचम्म यस अर्थमा कि चक्रपथ पार गरेर सरदर चार किलोमिटर पार गरेपछि मान्छेले आफूलाई सहरबाट आधा घण्टाको दूरीमा छु भन्ने बिर्सिन्छ र नेपालको कुनै दूरदराजको गाउँमा पुगे जस्तो अनुभव गर्न थाल्छ ।
यो पालि हामी तीनजना (विनोद भट्टराई, कृष्ण गुरागाई र पंक्तिकार)लाई सहरले थिच्ने र हरियो जंगल र डाँडाले एकैपल्ट बोलाएजस्तो लागिरहेको थियो । संविधान दिवसको दिन हाम्रो गन्तव्यमा थियो उपत्यकाको दक्षिण पश्चिममा पर्ने चम्पादेवी डाँडा ।
डाँडामा पुग्ने हाम्रो बाटो थियो ललितपुरको फर्सिडोल भएर बाग्मती तर्ने अनि काठमाडौंका फर्पिङ, हात्तीवन हुँदै चम्पादेवीमा पुग्ने । फर्सिडोल पुग्दा बारीमा फलेका कोदाका लहलह बाला बिहानी हावामा कावा खाँदै थिए ।
एकाबिहानै ललितपुरको चुनिखेलमा भेटेर हाम्रो यात्रा सुरु भयो । फर्सिडोल हुँदै बाग्मती नदीको झोलुंगे पुलमा हावा खान उभिँदा हामी एक घण्टा हिँडिसकेका थियौँ ।
बाग्मतीबाट उकालो लागेर १ सय ७ वर्ष पुरानो नेपालकै पहिलो बिजुली उत्पादन केन्द्र चन्द्रज्योति हाइड्रो इलेक्ट्रिक पावर स्टेसनको बिजुली निकाल्ने घर (पावर हाउस) नजिक पुग्दा घामले रनक्क पोल्न थालिसकेको थियो ।
चन्द्र शमशेरले काठमाडौंमा बिजुली बाल्न बनाएको फर्पिङको पोखरीमा अहिले पनि फर्पिङ खोलाबाट आएको पानी जम्मा हुन्छ । सय वर्षअघि जडिएको फलामे पाइपलाई चिसो बनाउँदै त्यो पानी बाग्मती तरेर अहिले पनि ललितपुरका घरघरमा पुग्छ ।
काठमाडौं शहरमा पानीको हाहाकार हुँदा पनि फर्पिङको पानीले ललितपुरका बासिन्दाको आँत सुक्न दिएको छैन । तर फर्पिङको पोखरी नजिकै चन्द्र शमशेरले बनाएका त्यो बेलाका सत्तल र घरहरु भने भग्नावशेष भैसकेका छन् ।
पानीपोखरीबाट उकालो लागेपछि नास्पातीका बोटमा लागेका चिचिला र लप्सीका रुखमा फलेका लटरम्म दाना हेर्दै आधा घण्टामा फर्पिङ भञ्ज्याङ्मा पुगिन्छ । तल खेत र बारी अनि माथि सल्लाको जंगलबीच फर्पिङको यो भञ्ज्याङ्मा गाडीको दोहोरीलत्ता चल्छ जस्तो त लाग्दैन । तर धुवा र धुलोबाट छलिन चाहेर पनि काठमाडौंबाट दक्षिणकाली र हेटौडा जाने गाडीको धुलो र धुँवा नखाई बच्न नसकिने ठाउँ हो यो ।
दक्षिणकाली भञ्ज्याङबाट उकालो लागेपछि पानी खाने कुवा र धारासमेत छैनन् । मन लागेको खान पाइने ठाउँ एकमात्र हात्तीवन रिसोर्ट हो, तर खल्ती गरम वा मोटो छ भने मात्र । त्यसैले घरबाट बोकेका खानेकुरामा ६ बोत्तल पानी थपेर हामी सल्लाको जंगल हुँदै उकालो लाग्यौँ । सल्लाको जंगलबीच हेर्दा तेर्सो देखिने लमतन्न बाटो जति हिँड्यो, त्यत्ति नै तन्के जस्तो ।
दिन चढ्दै जाँदा घामको राप र ताप बढ्दै जान्छ । राप र तापसँगै उकालो पनि छिप्पिँदै जान्छ । बाटो घरि हराउँछ जंगलका बीचमा, घरि फैलिन्छ सिँढीले स्वागत गर्दै । ‘कस्तो मुस्मुन्द्रे बाटो रहेछ’, उकालोमा खुइय गर्दै विनोदका मुखबाट विनोदी शब्द निस्किन्छन् ।
ताना शर्माले दशकौं अघि लेखेको निबन्ध घनघस्याको उकालो जस्तै लाग्छ चम्पादेवी डाँडामा पुग्ने बेलाको उकालो । तर, उकालो चढ्दै जाँदा एकातिर देखिने काठमाडाैं उपत्यका र अर्कोतिर देखिने फर्पिङ बजार र दक्षिणका तरेली परेका पहाडले चम्पादेवी डाडाँमा बोलाइरहन्छन् ।
उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।
गोपाल गुरागाईं
गोपाल गुरागाईं चार दशकदेखि छापा र रेडियो पत्रकारितामा हुनुहुन्छ। 
1 Comments
समाचार
-
-
अर्घाखाँचीको सन्धिखर्क नगरपालिका र मातहतका कार्यालयमा हट्यो ढड्...
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
अलैंचीको मूल्य उच्च विन्दूमा, ४० किलाेकाे एक लाख सात हजार रु...
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
पहिलो चौमासिकमा राजस्व सङ्कलन बढ्यो
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
दैलेखको दुल्लूमा बोक्सीको आरोपमा एक जनाको हत्या
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
काठमाण्डौ उपत्यकामा ३ जना मृत भेटिए
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
जलवायु वित्तको आकार नबढे नेपाललगायत अतिकम विकसित देशको लक्ष्...
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
मेडिकल कलेज तथा सरकारी अस्पताललाई शुल्क विवरण सार्वजनिक गर्न ...
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
नेपाल एअरलाइन्सको अन्तर्राष्ट्रिय भाडादरमा छुट
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
रुसले युक्रेनमा पहिलो पटक अन्तरमहादेशीय ब्यालेस्टिक क्षेप्यास्त्र...
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
नेपाली युवा टाेलीले जित्याे कर्नाटकसँगको पाँच खेलको शृङ्खला
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
राष्ट्रपतिद्वारा भारतीय सेनाध्यक्षलाई ‘मानार्थ महारथीको दर्ज्यानी...
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
वैदेशिक रोजगारीमा हङ्गेरी र माल्टा पठाइदिने भन्दै १९ लाख रुप...
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
-
सडक तथा खोलाको मापदण्ड खारेज गर्न माग गर्दै काठमाण्डौमा प्रदर्शन
मंसिर ६, २०८१ बिहिबार
विचार
-
अमेरिकामा डोनाल्ड ट्रम्प राष्ट्रपति भएर नेपालसँगको सम्बन्धमा खास...
कात्तिक २४, २०८१ शनिबार
-
जलवायु परिवर्तनप्रति सचेत छठ पर्वको वैज्ञानिक र पर्यावरणीय महत्त्व
कात्तिक २१, २०८१ बुधबार
-
डेङ्गी सङ्क्रमणको उच्च जोखिम कात्तिक मसान्तसम्म
कात्तिक २१, २०८१ बुधबार
मेरो कथा मेरो भोगाई
-
युवाहरुलाई कृषि पेशामा लाग्न प्रेरित गरौँ
भदौ १९, २०८१ बुधबार
-
श्रमको लगानी स्वदेशमै गर्नुपर्छ
बैशाख १८, २०८१ मंगलबार
-
आधुनिक खेती गर्न सकेमा युवा जनशक्ति देशमै परिचालन गर्न सकिन्छ
चैत १६, २०८० शुक्रबार
Naba Devkoya
Sept. 20, 2018, 3:28 p.m.Such a heart touching article full with reality, natural love, affection and unique attempt to learn and enjoy more about the beauty outside the valley. Felt glad to see pleasant photo of Gopal Guragai, a pioneer of voice master and distinct media!