दुर्गममा चिकित्सक पाउनै गाह्राे, पाए टिकाउन साह्राे

साउन १३, २०७८ बुधबार १८:५९:४४ | रासस

पाँचथर – हिलिहाङ गाउँपालिका–३ गोपेटारको प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा दरबन्दी भएका चिकित्सक अध्ययन बिदामा गएको दुई वर्ष नाघ्यो । दरबन्दीका चिकित्सक अध्ययन बिदामा गएपछि दुई वर्षसम्म न त उनी फर्के न अर्का डाक्टर त्याे दरबन्दीमा खटाइए । चिकित्सकविहीन अवस्थामै प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रलाई अस्थायी कोभिड–१९ अस्पताल बनाइयो ।

कोरोना भाइरस सङ्क्रमणको पहिलो लहरको अन्त्यतिर सङ्घीय सरकारको निर्देशनअनुसार गाउँपालिकाले चिकित्सककाे भर्ना लिइ प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा खटायो । तीन महिनापछि गाउँपालिकाको स्रोतले चिकित्सकलाई टिकाउन सकेन । यहाँ कार्यरत डा. मनोज नेपाली बिदा भएपछि प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र गोपेटार चिकित्सकविहीन छ ।

अर्को प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्र रबीमा पनि दरबन्दीका चिकित्सक बिदामै छन् । दरबन्दीका चिकित्सक अध्ययन बिदामा गएपछि गाउँपालिकाले कोभिड अस्पतालका लागि एक चिकित्सकको भर्ना लिइ सेवामा राखेको छ । सुरुवातका तीन महिनाका लागि तलब आए पनि त्यसपछि गाउँपालिकाले नै तलब र जोखिम भत्ता दिइ एक जना चिकित्सक राखेको हो ।

कच्ची सडकको लामो यात्रा गर्नुपर्ने हुनाले यहाँबाट कोभिड–१९ का जटिल बिरामीलाई समयमा अस्पताल पुर्‍याउन सकिने अवस्था छैन । यही कारण गाउँपालिका आफैँले तलब र जोखिम भत्ता दिइ चिकित्सक राखेको छ । ‘हामीकहाँ कोभिड–१९ का धेरै बिरामी पनि आउनुहुन्छ’, मिक्लाजुङ गाउँपालिकाको स्वास्थ्य शाखाका प्रमुख अग्नि चम्लागाईंले भन्नुभयो, ‘अहिलेसम्म त गाउँपालिका आफैँले एक डाक्टर र दुई जना स्टाफ नर्सलाई तलब, भत्ता दिएर राखिरहेको छ तर सङ्घीय सरकारबाट दिने भनिएको तलब, भत्ताको बजेट नआउँदा व्यवस्थापनमा कठिन पर्ने अवस्था छ ।’

सङ्घीय सरकारको निर्देशनअनुसार तुम्बेवा गाउँपालिकाले अस्थायी कोभिड अस्पताल स्थापना गरी एक चिकित्सकलाई सेवामा राखेको थियो । तलबमा अतिरिक्त शतप्रतिशत भत्ताको व्यवस्था गरी गएकाे असारसम्म ती चिकित्सकले तुम्बेवा–३ मौवाबाट सेवा दिएका थिए । गाउँपालिकाको महामारीसम्बन्धी कोषबाट चिकित्सकले तलब र भत्ता पाउँदै आएका थिए । तर स्रोतको अभावमा अहिले गाउँपालिका चिकित्सक राख्न नसक्ने अवस्थामा पुगेको छ ।

‘नागरिककाे मागलाई पूरा गर्ने क्रममा शिक्षा, स्वास्थ्य जस्ता क्षेत्रमा बजेट सीमित हुन्छ । स्वास्थ्यमा पर्याप्त बजेट राख्नुपर्छ भन्नेमा अब मात्रै सबैको ध्यान पुग्दैछ’, तुम्बेवा गाउँपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत दीपेन्द्र दाहालले भन्नुभयो, ‘सङ्घ सरकारले कोभिड अस्पतालका स्वास्थ्यकर्मीलाई दिने भनेको तलब, भत्ता प्राप्त नहुँदा सबै खर्च गाउँपालिकाले नै गर्नुपर्‍याे ।’

याङवरक गाउँपालिकाले अस्थायी कोभिड अस्पतालमा चिकित्सक राख्नका लागि आवदेन आह्वान गर्‍याे । एक चिकित्सकको दर्खास्त परे पनि उनी अन्तर्वार्तामा आएनन् । चिकित्सक राखेर सेवा दिन चाहे पनि चिकित्सक नै नपाउँदा सामान्य समस्यामा पनि सदरमुकाम पुग्नुपर्ने बाध्यता छ । ‘चिकित्सकबाहेकका स्वास्थ्यकर्मी राखेर कोभिड अस्पतालबाट सेवा दिइरहेका छौँ’, याङवरक गाउँपालिकाका उपाध्यक्ष कमलकुमारी योङहाङले भन्नुभयो, ‘तर अहिलेसम्म कोभिड अस्पताल बिरामी आएका छैनन् । जटिल समस्या भएका कोभिड–१९ का सङ्क्रमितहरू सिधै चिकित्सक भएका अस्पताल जाने गरेका छन् ।’

याङवरक मात्रै होइन अस्थायी कोभिड अस्पतालका लागि जिल्लाका फाल्गुनन्द, कुम्मायक र फालेलुङ गाउँपालिकाले समेत चिकित्सक पाएका थिएनन् तर चिकित्सक पाएकाहरूले समेत अहिले आएर टिकाउन सकेका छैनन् । ‘चिकित्सक भएपछि हरेक बिरामीको मनोबल उच्च हुने रहेछ’, तुम्बेवा गाउँपालिकाका प्रमुख प्रशासकीय अधिकृत दीपेन्द्र दाहालले अनुभव सुनाउँदै भन्नुभयो, ‘हाम्रो जस्तो दुर्गम ठाउँमा चिकित्सक राखेर सेवा दिनुपर्ने हो तर चिकित्सकले चाहेजस्तो सुविधा दिन नसक्दा समस्या हुने रहेछ ।’ कोभिड–१९ सङ्क्रमणको लहर चलिरहेकाले समस्या पर्दै गए चिकित्सक राख्ने मनस्थितिमा गाउँपालिका रहेको दाहालको भनाइ छ ।

चिकित्सकसहितका स्वास्थ्यकर्मीका लागि सङ्घीय सरकारले तलब, भत्ता नपठाएको विषयमा सरोकारवालाले पटक–पटक आवाज उठाइरहे पनि सुनुवाइ भएको छैन् । ‘हामीले राखेका स्वास्थ्यकर्मीका लागि तलब, भत्ता माथि (सङ्घीय सरकार) बाट पठाइनुपर्थ्याे, नभए दरबन्दीमा चिकित्सक पठाइनुपर्थ्याे’, हिलिहाङ गाउँपालिकाका अध्यक्ष भुवानीप्रसाद लिङदेनले सरोकारवालासँगको एक अन्तरक्रियामा भन्नुभयो । हिलिहाङले प्राथमिक स्वास्थ्य केन्द्रमा चिकित्सक राख्ने भनी भर्खरै गाउँ कार्यपालिकाको बैठकबाट निर्णय भने गरेको छ । ‘तर अझै पनि चिकित्सक राख्न कठिन नै छ’, हिलिहाङ गाउँपालिकाको स्वास्थ्य शाखाका प्रमुख चन्द्रप्रसाद घिमिरेले भन्नुभयो, ‘भनेजस्तो सुविधा दिन गाउँपालिकाले सक्दैन । थोरै तलब, भत्तामा चिकित्सक आएर बस्ने कुरा भएन ।’

उसो त चिकित्सकको अभाव जिल्ला अस्पतालमै हुन लागेको छ । अहिले प्रशिक्षार्थी चिकित्सकसहित पाँच जना चिकित्सक सेवामा छन् तर सेवामा रहेकामध्ये दुई जना प्रशिक्षार्थी चिकित्सक फिर्ता हुन लागेको जिल्ला अस्पतालका तथ्याङ्क अधिकृत नारायण जोशीको भनाइ छ । कम्तीमा तीन मेडिकल अफिसर र एक जना डेन्टल चिकित्सक आवश्यक छ, जोशीले भन्नुभयो ।

चिकित्सकको अभाव भएको सङ्घीय सरकारले दिने भनी तलब भत्ताको बजेट नपठाएको विषयमा सरकोरवालाले निरन्तर आवाज उठाइरहेका छन् । साउन १ गते पाँचथरमा स्वास्थ्य क्षेत्रको अवस्थाबारे बुझ्न आउनुभएकी प्रदेश नं १ की सामाजिक विकास मन्त्री उषाकला राईसमक्ष पनि सरोकारवालाले यही माग गरे । ‘हाम्रोजस्तो ठाउँमा गाउँमा बसेर चिकित्सकले अतिरिक्त सेवा दिएर कमाउन सक्दैनन्’, स्वास्थ्य कार्यालय पाँचथरका निमित्त प्रमुख नारदमुनि सुवेदीले भन्नुभयो, ‘त्यसैले चिकित्सकलाई दुर्गमका गाउँमा टिकाउन आकर्षक तलब भत्ता दिनुको विकल्प छैन ।’

अन्तिम अपडेट: मंसिर ४, २०८१

Disclaimer:

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

तपाईको प्रतिक्रिया

नाम (अनिवार्य)

इमेल (अनिवार्य) (गोप्य राखिनेछ)

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

दुर्गममा चिकित्सक पाउनै गाह्राे, पाए टिकाउन साह्राे

प्रतिकात्मक तस्बिर

तपाईको प्रतिक्रिया