हेर छोरी, पढ है पढ, फलानाको छोराले त पोहोर साल यति प्रतिशत ल्याएको थियो, ढिस्कानाकी छोरीले उति प्रतिशत ल्याएकी थिइ । तिमीले त्यति नि ल्याउन सकिनौ, तिनलाई जित्न सकिनौ भने दुनियाँले के भन्ला ? जबदेखि अलिअलि कुरो बुझ्ने र ठम्याउन सक्ने भएँ, तबदेखि घरमा, समाजमा, जताततै ‘दुनियाँले के भन्ला’ भन्ने प्रश्नले सताउन थाल्यो । मलाई मात्र होइन, स्कुले साथीदेखि छरछिमेकका जोकसैलाई पनि यो ‘दुनियाँले के भन्ला’ भन्ने प्रश्नले बारम्बार सताइरहेको देखेकी छु मैले । यस्ता प्रश्नको सामना नगर्ने सायदै कोही होलान् । सायद मैले मात्र नभइ तपाईं, हामी सबैले जीवनमा बारम्बार सामना गरेको प्रश्न हुनुपर्छ-‘दुनियाँले के भन्ला ?’

मामू, म यो लुगा लगाऊँ ? छ्या ! दुनियाँले के भन्ला ! बाबा, म फेसबुकमा यस्तो फोटो हालूँ ? छिः ! दुनियाँले के भन्ला ! हामीले लगाउने लुगादेखि खानेकुरासम्म, जाने ठाउँ र समयदेखि पढ्ने विषयसम्म ‘दुनियाँले के भन्ला’ को सीमाभित्रै अल्झिरहेको हुन्छ । विदेशतिर यस्तो प्रश्न उठ्छ कि उठ्दैन थाहा भएन, तर देशभित्रको जति संसार मैले देखेकी छु, भोगेकी छु र अनुभूत गरेकी छु, यहाँ भने सबै उमेर र वर्गका ससाना बालबालिकादेखि वृद्धवृद्धालाई समेत यही ‘दुनियाँ’ को डर देखाइन्छ । 

हाम्रो समाजका हरेक घटनामा कतै न कतैबाट ठोक्किन आइपुग्ने यो ‘दुनियाँ’ पनि अचम्मकै छ । कसैका छोराछोरी पढाइमा कमजोर देखिए भने तिनलाई त्यही ‘दुनियाँले के भन्ला’ को भूत देखाएर तर्साइन्छ । कसैका छोराछोरीले झुक्किएर कतै कसैसँग मायापिरती गाँसेको थाहा भयो भने तिनीहरूमाथि पनि त्यही ‘दुनियाँ’कै डन्डा बर्साइन्छ । 

बिहेमा कुनै बेहुली नरोइकन हाँसीहाँसी बिदा हुन खोजी भने ‘दुनियाँले कस्ती उत्ताउली रैछे भन्दैनन् ?’ भन्दै रुन बाध्य पारिन्छ । त्यही बिहेमा बेहुली रोएको देखेर बेहुलाका आँखा रसाए भने प्रश्न गरिन्छ—‘छोरा मान्छे भएर पनि बिहेमा रुने हो ? दुनियाँले के भन्ला ?’ 

हेर त बिहे गरेकी केटीले सिन्दुर लाउनुपर्दैन ? हात पनि खाली छ, गलामा एउटा पोते पनि छैन, दुनियाँले के भन्ला नि बरै ! हेर, बिहे गरेर बुढी ल्याइसकेपछि पनि भान्छामा काम गर्छन् त ? दुनियाँले के भन्ला ? बिहे गरेको यत्रो समय भइसक्यो, अहिलेसम्म पनि बच्चाको सुरसार छैन । हामी त बुझ्छौँ, तर दुनियाँले के भन्ला ? हैन छोरो हुन्छ होला भनेको त छोरी पो भइ । अब दुनियाँले के भन्ने हो ? लौन नि ! यसपालि पनि छोरी नै भइ ? ओहो ! दुनियाँले के मात्र नभन्ला अब ? 

हेर् न त्याँ, दुई वटी छोरीकी आमाको चर्तिकला ! त्यस्तो लुगा लाएर हिँड्या छ । दुनियाँले कति कुरा काट्दा हुन् बरै ! बिहे गरेर बुढालाई खुसी पार्न नि नसक्ने ! दुवै जना यस्तो तर्केर हिँड्छन्, दुनियाँले के भन्ला भन्ने चिन्ता पनि छैन यिनलाई ! कस्तो कुरकुरे बैँस चढेको यिनलाई ? कति टाँसिएर बसेका हेर न ! कसैको नभएका बुढाबुढी उनीहरूकै मात्र भएको जस्तो, छ्या ! लाज पचेकाहरु ! कस्तो दुनियाँले के भन्ला भन्ने डर पनि नभएको भन्या !

हेर न हेर, पिण्ड खाने बेलामा पनि टिकटक बनाएर बस्या छन् ! दुनियाँले के भन्ला भन्ने पनि ख्याल छैन यिनलाई ! हाम्रो समाजमा छोरीलाई उसको श्रीमान्ले मारेर फाल्ने वेला हुन्जेलसम्म पनि तिमी बुढासँग छुट्टिए दुनियाँले के भन्ला भनेर सास्ती सहन बाध्य पारिन्छ । छोरा, यस्तो कपाल किन पालेको ? तँ त हेर्दै गुन्डा जस्तो देखिन्छस् । झन् यस्तो जगल्टा देखे दुनियाँले के भन्ला ? यस्ता धम्की त कतिले पाउँछन्, कतिले ! 

६७ वर्षकी हजुरआमा २८/२९ वर्षको लाऊँलाऊँ खाऊँखाऊँको रहरिलो उमेरमै श्रीमान् गुमाएर एकल जिन्दगी बिताइरहनुभएको छ । आज पनि उहाँलाई समाजले एकल महिलाले गर्नु हुन्न भनेर साँधसिमाना लगाइदिएको कुनै काम गर्नुपर्ने अवस्था आयो भने दुनियाँले के भन्ला भनेर तर्किनुहुन्छ । हजुरबा बितेदेखि रातो रङ शरीरमा नहाल्नुभएकी हजुरआमालाई कर गरेर सुन्तला रङ्गको सारी किनिदिँदा पनि ‘यो त रातो भयो, दुनियाँले के भन्ला’ भनेर डराउँदै हुनुहुन्थ्यो । 

हामी, जो आफ्नो जिन्दगी आफ्नै तरिकाले बाँच्ने हो, अरुले जेसुकै सोचोस्, जेसुकै भनोस् र जेसुकै कुरा काटोस् भन्दै हिँड्छौँ र पनि साँच्चै दुनियाँले केही भन्ने त हैन नि भन्ने डरले भने खाइरहेकै हुन्छ । अनि, मेरी हजुरआमा दुनियाँदेखि नडराउनु पनि किन ?

दुनियाँले के भन्ला भन्दाभन्दै हाम्रा आफ्ना सपना मात्र मरेका छैनन्, ‘दुनियाँ’को डरमा खुम्चिएर धेरैका प्रतिभा, क्षमता र ऊर्जासमेत शिथिल भएका होलान् । फड्फडाएर उड्न तम्तयार भएका कयौँ पखेटा ‘दुनियाँ’सित तर्सेर त्यसै कुँजिएका होलान् । 

सबैका घरघरमा, टोल टोलमा, समाज समाजमा, जिल्ला जिल्लामा, प्रदेश प्रदेशमा या सिङ्गो देशभर यसरी सबैलाई अत्याउने, तर्साउने त्यो ‘दुनियाँ’ हुन चैँ कस्तो होला ? साना, ठूला, धनी, गरिब, शिक्षित, अशिक्षित, महिला, पुरुष जोकोहीलाई आफ्नो कथित मर्यादाको घेरो सम्झाउने, तर्साउने र अत्याउने यो दुनियाँ चाहिँ कसैसँग डराउँदो हो कि नाइँ ? यो दुनियाँ कुन काम गर्दो, कति कमाउँदो हो ? कसरी जिन्दगी गुजार्दो हो ? यहाँ आफूले आफ्नै बारेसमेत सोच्ने फुर्सद नभएको समयमा देशैभरिका जोकोहीको चासो राख्ने र सबैलाई यसो र उसो भनेर अत्याउने यो दुनियाँ छ चाहिँ कस्तो ? के ऊ चाहिँ सर्वगुण सम्पन्न होला ? कि उसलाई पनि दुनियाँको डर होला ? यो लेख पढिसकेपछि आखिर दुनियाँले के सोच्ला, के भन्ला हँ ?