घरमा पहिलो पटक तिज मनाउँदा हेर्नेको घुईंचो

 भदौ २६, २०७५ मंगलबार १५:३७:५४ | रमा खड्का

हिजोआज तिजको अवसरमा शहरमा देखिने रमझमले म हरेक वर्ष मेरो घरमा पहिलो पटक मनाईएको तिज सम्झन्छु । आजभन्दा झण्डै १३ वर्षअघि म तिजसँग जोडिन पुगें । सुन्दा धेरैलाई अच्चम लाग्ला, म कक्षा ९ सम्म पढ्दा तिजको बारेमा जानकारी थिएन । 

म हुर्केको ठाउँमा तिजको लागि न दर नै खाइन्थ्यो, न त मेरो आमा तिजमा माईत जानु हुन्थ्यो । मलाई याद भएसम्म स्कुलमा समेत तिजको बिदा हुँदैन थियो । 
१३ वर्षअघि पहिलो पटक घरमा तिज मनाउँदा पुरै गाउँका मान्छे, यो के भयो भनेर हेर्न पुगेका थिए । उनीहरुले त्योभन्दा पहिले हाम्रो गाउँमा कसैले पनि तिज मनाएको देखेका थिएनन् ।  

त्यो वर्ष हाम्रो घरमा तिज भव्य बनाउन भाउजु आउनुभएको थियो । गाउँमा तिज नहुने भएकाले भाउजुले दाइलाई दुई दिनअघि नै सदरमुकाम जाउँ भन्नु भएको थियो । तर दाइले घरमै मनाउँदा पनि हुन्छ भनेपछि भाउजुले घरमै पहिलो पटक तिज मनाउने योजना बनाउनु भयो । 

अहिलेको जस्तो देखावटी तिजभन्दा पनि सामान्य तरिकाको थियो । एक्लैले तिज मनाउन नहुने भएकाले भाउजुले बिहे गरेका दुईजना अरु महिलाहरुलाई पनि साथी खोज्नु भयो । साथी हुनुहुन्थ्यो एकजना फुपु र एकजना गाउँकै दाइको छोरी । 

तीनैजनालाई हाम्रो घरमा बोलाएर तिजको अघिल्लो दिन खिर, पुरी, दही अनि घरमै उपलब्ध हुने फलफूल केरा, नासपाती र काँक्रा तयार गरी दर खुवाउनुभयो । अर्को दिन बिहानै उठेर तीनैजना नुवाईधुवाई गरी, रातो चुरा र सारी लगाएर गाउँ नजिकैको मन्दिरमा जानुभयो । दिनभरी पानी समेत खानु पिउनुभएन ।

साँझतिर भाउजुले दाइ र अर्को दुईजनाको श्रीमानलाई पनि घरमै बोलाउनु भयो । उहाँहरुलाई नुहाउन लगाई, एउटा पित्तलको भाडाँमा खुट्टा राख्न लगाएर व्रतालु तीनैजनाले पालैपालो आआफ्नो श्रीमान्को खुट्टा धोएको पानी खाए । त्यसपछि अलिअलि खानेकुरा पनि खाए । 

यो देखेर गाउँका सबै मुखामुख गर्न थाले । यो घरमा के हुन लाग्यो, फलानोको बुहारीले घर नै बिगार्ने भई भनेर गाउँमा कुरा चल्यो केही समय । यसरी मनाईएको थियो हाम्रो घरमा पहिलो पटक तिज । 

त्यो तिजमा न त व्रत बस्नेले झकिझकाउ गहना लगाउनु पर्छ भनेर भनेका थिए, न त ऋण गरेरै भए पनि मिठो मिठो खानु पर्छ नै भनेका थिए । यतिसम्म कि त्यतिबेला तिजको गीत समेत बजाउन पाएका थिएनन् । अहिलेको जस्तो मोबाइल, एफएम रेडियो, टीभी गाउँमा केही पनि थिएन । 

तर अहिले सम्झँदा भाउजुले मनाउनु भएको त्यो तिज नै शान्त, भव्य र रमाइलो थियो । त्यो नै भाउजुको पहिलो तिज थियो हाम्रो घरमा । त्यसपछि अहिलेसम्म पनि भाउजुले घरमा तिज मनाउनु भएको छैन । घर बाहिर नै मनाउनु हुन्छ तिज । भाउजुले मनाउनु भएको तिजको सिको गर्नेहरुले त्यसपछि बिस्तारै तिजलाई पछ्याउदै गए । अहिले गाउँमा दुईहप्ता पहिले नै स्पीकरमा तिजको गित बजाएर रमाइलो गर्ने गरिन्छ । 

अहिले गाउँमा पनि तिजले बिस्तारै छुन थालेको छ । तर मलाई भने तिजले कहिल्यै छोएन । अरुको लहलहैमा रातो सारी र चुरा लगाएर एक दुई वर्ष रमाईलो गरिए पनि पानी समेत नपिएर व्रत बस्ने काम कहिल्यै भएन । 

धार्मिक मान्यता जेजस्तो भए पनि तिज मनाउने शैली र तिजको नाममा गरिने कार्यक्रमहरु भने बिस्तारै परिवर्तन हँुदै गइरहेका छन् । चाडवार्ड मनाउनु, घरपरिवार र आफन्तसँग भेटघाट गर्नु, सुखदुःखका कुराकानी गर्नु, मिठो मसिनो खानु राम्रो हो ।

तर अहिले तिजका नाममा महिना दिन अघिदेखि मनाईने दर कार्यक्रम र संघसंस्थाले आयोजना गर्ने भोजभतेरले संस्कृतिको नाममा विकृति फैलाउँदै छन् । यसतर्फ सबैले सोच्नुपर्ने देखिन्छ । 
 

अन्तिम अपडेट: कात्तिक ३०, २०८१

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

रमा खड्का

रमा खड्का उज्यालोमा कार्यरत हुनुहुन्छ । 

1 Comments

  • होमराज सुबेदि

    Sept. 11, 2018, 3:48 p.m.

    गज्जबको कहानी रैछ । हाम्रो तिर पहिलेदेखि नै तिज को दर खाने चलन थियो तर त्यसमा आजभोलि छोरिचेली मात्र नभएर ज्वाइँ पनि सामेल हुन थालेका छन। छोरिले दर खान्छिन ज्वाईले दारु एहि फरक छ

  •  0 Reply

तपाईको प्रतिक्रिया

समाचार

लोकप्रिय

१

गुल्मीको धुर्काेटमा एउटै परिवारले चार सय मुरी धान फलायो

२

अर्जेन्टिना विश्वकपका लागि छनोट : चीनलाई हराउँदै जापान छनोट नजिक

३

रुस–युक्रेन युद्ध झनै खराब अवस्थामा, रुसले आणविक हतियार प्रयोग गर्ने चिन्ता बढ्यो

४

पुटिनद्वारा नयाँ आणविक सिद्धान्तमा हस्ताक्षर, युक्रेनलाई ल्यान्ड माइन दिन बाइडेन सहमत

विचार

उज्यालो टी भी

वैदेशिक रोजगारीमा जादा सुरक्षित हुने तरिका

मनोपरामर्शले बदलेको जीवन कथा

विदेशबाट श्रीमान् फर्काउने साहस बटुलेका वित्तीय कक्षा सहभागीका कथा

मेरो कथा मेरो भोगाई