बालश्रम : तीन कक्षामा पढ्ने बालकले डोको बुनेर पाल्छन् दशजनाकाे परिवार

साउन २७, २०७५ आइतबार २०:६:१७ | केशवप्रसाद भट्टराई

ताप्लेजुङ – ग्रामिण क्षेत्रका अधिकांश ठाउँमा अझै बालश्रम रोकिएको छैन् ।

पारीवारिक आर्थिक अवस्था नाजुक हुँदा ग्रामिण क्षेत्रका बालबालिकाहरु पढाई खर्च आफै जुटाउन सानै उमेरदेखि श्रम गर्न बाध्य छन् । मेरिङदेन गाउँपालिका–६, नाल्बुका ११ वर्षका बालक आफै डोको बन्छन् र बजार लगेर बेचेर पढाई खर्च साथै घर खर्च समेत जुटाउने गरेका छन् ।

नाल्बुका ११ वर्षका लाक्पा शेर्पा कक्षा ३ मा पढ्छन् । उनी भन्छन्, ‘म घरदेखि माथिल्लो भेग जंगली क्षेत्र (पातल) जान्छु, एक दिनमा गएर मालिङ्गो लिएर आउछु । दिन भरी चोया काड्छु, अर्को दिन डोको बुन्छु, डोको लगेर दोभन बजारमा शुक्रबार बेच्ने गरेको छु ।’

बालक लाक्पाका बुबा पेम्बा शेर्पा वैैदेशीक रोजगारीको सिलसिलामा मलेसियामा हुनुहुन्छ । बुबा नभएपछि आफू घरको जेठो छोरो भएकाले पनि सबै काम आफै गर्नु पर्ने उनको भनाई छ । उनी भन्छन्, ‘११ जनाको परिवार छ । ६ दिदी बहिनी र २ दाजुभाई र हजुर आमासहित छौं । सबैका लागि खर्च जोहो गर्न काम गर्नै पर्छ ।’

तीन दिनमा एउटा डोको बने पनि बजारमा लगेर प्रतिगोटा बेच्दा २०० सय रुपैयाँसम्ममा बिक्री गर्ने गरेको बालक पेम्बाको भनाई रहेको छ । एक हप्तामा धेरैमा ३ वटासम्म डोको बनेर बजारमा बिक्री गर्ने गरेको बालक पेम्बाले बताए ।

एक हप्तामा पढाई पनि भ्याउनु पर्ने अनि शुक्रबार ४ घण्टा लगाएर जिल्लाको दोश्रो ठूलो बजार दोभानमा लगेर डोको बेच्न भ्याउनु पर्ने र घर खर्च समेत जुटाउनुपर्ने बाध्यता रहेको लाक्पाले सुनाए ।

डोको बेचेर कापी कलम मात्र होइन, दैनिक उपभोग्य सामाग्रीहरु नुन, तेल, चामललगायत सामाग्री समेत किनेर लाने गरेको बालक पेम्बाले बताए । ‘१२ जनाको परिवारलाई डोको बुनेर घरखर्च जुटाउने गरेको छु’, उनले भने ।

उनीमात्र होइन, सोही गाउँका १५ वर्षका दोर्ची शेर्पा कक्षा ९ मा अध्ययन गर्छन् । उनी पनि समयलाई बचाएर डोको बनेर पढाई खर्च जुटाउने गर्छन । बजारमा लगेर डोको बेचेको रकमले आफूले कापी, कलम किन्ने गरेको उनको भनाई रहेको छ ।

ताप्लेजुङ जिल्लाको ग्रामिण क्षेत्रमा बसोबास गर्ने बालबालिकाहरु घरायसी काम भ्याएर आफै पढाई खर्च जुटाउछन् । सदरमुकाम आसापाका बालकालिकाहरु परिवारले दूध बोकाएर बेच्नका लागि बजार पठाउँछन् ।

दही, दूध, घ्यू, दाउरा, निगुरो समेत बजार ल्याएर बेच्ने र दिउँसो विद्यालयमा पढ्ने धेरै बालबालिकाहरु बालश्रमबाट अछुतो हुने परिवारको अवस्था पनि छैन् । विद्यालय छुट्टि भएपछि ४ बजे पछाडि भोलिपल्ट बिहान बजारमा लाने सामग्री जुटाउने गरेको स्थानीय बालबालिकाहरु बताउँछन् ।

यस्ता बालबालिकाको अवस्था ताप्लेजुङमा धेरै रहेको छ । सरकारले बालश्रम मुक्त गर्ने भनेको निकै वर्ष भैसके पनि गाउँमा सरकारको ध्यान अहिलेसम्म पुग्न सकेको छैन् ।

अन्तिम अपडेट: कात्तिक ३०, २०८१

Disclaimer:

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

केशवप्रसाद भट्टराई

केशवप्रसाद भट्टराई ताप्लेजुङका उज्यालो सहकर्मी हुनुहुन्छ ।

तपाईको प्रतिक्रिया

नाम (अनिवार्य)

इमेल (अनिवार्य) (गोप्य राखिनेछ)

प्रतिक्रिया दिनुहोस्